Mesnevi-i Nuriye'de geçen şu cümleyi izah eder misiniz? "İnsan nisyandan alındığı için insan nisyana mübteladır."
"Beşinci Remiz: Beş Nokta'dır. Birinci Nokta: Ehl-i dalâletin vekili der ki: “Ehâdîsinizde dünya tel'înedilmiş. 'Cîfe' ismiyle yâd edilmiş. Hem bütün ehl-i velâyet ve ehl-i hakîkat dünyayı tahkîr ediyorlar. 'Fenâdır, pistir' diyorlar. Halbuki sen bütün kemâlât-ı İlâhiyeye medâr ve huccet, onu gösteriyorsun ve âşıkāne ondan bahsediyorsun.
32. Söz'de geçen şu kısmı izah eder misiniz? Dünyanın lanetlenmesini ve Dünyanın üç yüzünü nasıl anlamak gerekir?
Afaki Tefekkür
"Tefekkür, gafleti izale eder. Dikkat, teemmül; evham zulümatını dağıtıyor. Lâkin nefsinde, bâtınında, hususî ahvalinde tefekkür ettiğin zaman derinden derine tafsilat ile tedkikat yap. Fakat âfâkî, haricî, umumî ahvalâta teemmül ettiğin vakit sathî, icmalî düşün, tafsilata geçme. Çünki icmalde, fezlekede olan kıymet ve güzellik, tafsilatında yoktur. Hem de âfâkî tefekkür, dipsiz denize benziyor, sahili yoktur. İçine dalma, boğulursun. Arkadaş! Nefsî tefekkürde tafsilatlı, âfâkî tefekkürde ise icmalî yaparsan, vahdete takarrub edersin. Aksini yaptığın takdirde kesret fikrini dağıtır, evham seni havalandırır. Enaniyetin kalınlaşır, gafletin kuvvet bulur, tabiata kalbeder. İşte dalalete îsal eden kesret yolu budur." (Mesnevi-i Nuriye, Zeylülzeyl, Shf: 138,139) Burdaki "afaki tefekkürde icmali" den kastedilen mana tam olarak nedir?
