‘Allah insanı niye yarattı’ sorusuna cevaben ‘Allah insana özgür irade verdi ve kendi özgür iradesiyle kendisine ibadet edecek ve kendisine gelecek bir varlık olarak insanı yarattı’ diyorlar.  Meleklerin kötülüğe yönelecek nefisleri olmadığı için imtihana tabi değil’ deniyor. Aynı olay cinlerde de var.  O zaman bu olay böyle olmamalı. Çünkü cinlerde de irade var. Peki, bu duruma bir açıklık getirmeniz mümkün mü?

Sorunuz herhalde “melekler imtihana tabi değiller bunun için imtihana tabi olacak bir varlık olarak insan yaratıldı deniliyor. Hâlbuki imtihana tabi olarak günaha ve sevaba kabiliyeti olarak cinler önceden vardı. İnsanlarla cinler günaha ve sevaba kabiliyet noktasında aynı oldukları halde insan neden var edildi” denilmiş.

Evet cinler de özgür irade sahibi günaha ve sevaba kabiliyeti olan varlıklardır. Fakat insanda tecelli eden hikmet ve gayeler cinlere nazaran daha yüksek ve daha mükemmeldir. İnsan her yönü ile daha üstündür. Fakat bu üstünlük cinlerde olan bazı özelliklerle ilgili değildir. Mesela onların ışık hızında hareket etmeleri, görünmezlikleri ve çok uzun yaşamaları gibi teknik kabiliyetler ile ilgili değildir. Evet onlar bize göre bu noktadan daha donanımlı olabilirler. Fakat insandaki kıymet ve ehemmiyet ve yaratılış gayesine en uygun varlık olması, esma-i ilahiyenin tecellilerini en üst seviyede göstermesi ve daha birçok vazifesinin genişliği açısından insan daha büyük bir önem arz eder. Tabiri caizse Allah-u Teala (c.c) hikmet ve gayesini daha üst bir perdede ve modelde icra etmek adına o gayeleri ve hikmetleri ve yine bazı özel manaları üst düzeyde gösterebilecek bir varlık olarak insan modelini yarattı. Fakat unutulmamalıdır ki insan çok önemli vazifesi ile beraber kıymet ve ehemmiyet bakımından üstün olsa da vazifesini yaptığı kadar sevap kazanır. Yani üstünlük takva iledir kaidesine göre imanlı bir cin yüzlerce mümin olan insandan daha üstün olup, takva ve salih ameliyle öne geçebilir. 

"Hikmeti tavzîftir(vazifelendirmektir). Öyle bir vazîfe ile me’mur edilerek gönderilmiştir ki, bütün terakkiyât-ı ma‘neviye-i beşeriyenin(insanların manevi ilerlemelerinin) ve bütün isti‘dâdât-ı beşeriyenin(insanların kabiliyetlerinin) inkişâf ve inbisâtları(gelişmeleri ve ortaya çıkması); ve mâhiyet-i insaniyenin bütün esmâ-yı İlâhiyeye bir âyîne-i câmia(toplayıcı ayna) olması, o vazîfenin netâicindendir(sonuçlarındandır).  (12. Mektub)

Konuyu toparlarsak,

1. İnsanın yeryüzüne halife olması

2. Allah'ın bütün isim ve sıfatlarına en geniş ve camii ayna olması 

3. Dağlara, yere ve semavata teklif edilen emaneti insanın yüklenmesi

4. İnsanın maddi ve manevi istidatlarının  daha geniş ve mükemmel olması 

Gibi hikmetlerden dolayı cinlerden sonra insan yaratılmıştır.

Ayrıca bakınız.

/soru-cevap/insanin-yaratilis-gayesi

/soru-cevap/kainat-nicin-yaratildi

/soru-cevap/farkli-istidatta-yaratilis

/soru-cevap/insanin-ahsen-i-takvim-uzere-yaratilmasinin-anlami