11. Şua da geçen "bütün fenalıkların ve günahların ve şerlerin mayası esası ademdir" cümlesini izah eder misiniz?

Bu iki şekilde düşünülebilir.

1. Şerlerin ve günahların başlangıç itibariyle veya kaynağı itibariyle ademe(yokluğa) dayanması

Mesela bir kimsenin kendisine yapılan iman teklifini reddetmesi en büyük günah ve şer oluyor. Namaz kılması gerekirken bunu yapmaması da bir günah ve şer olmaktadır.

Başka bir misal, büyük bir geminin dümencisi yapması gereken vazifeyi yapmaması sonucu geminin batmasına ve dolayısıyla bir çok kişinin ölmesine malların zarar görmesine ve emeklerin zayi olmasına sebebiyet verebilir. 

Dikkat edilirse yukardaki örneklerde bir şerrin veya günahın başlangıcı itibariyle bir ademe dayanmak vardır. Yani bir şey yaparak bu sonuçlar olmuyor. Belki hiçbir şey yapmadan terk ile veya üstadımızın tabiriyle bir emr-i ademi ile bu sonuçlar oluyor.

2. Sonuçlar itibariyle ademe(yokluğa) dayanması

Şerler ve günahlar tahrib, bozmak ve yıkmak olduğu için yapılan bir şey görünüşte müsbet bile olsa netice itibariyle ademdir. Mesela yapılan bir içki fabrikası zahiren vücudi ve müsbet de olsa sonuç itibariyle ailelerin yıkılmasına, insanların birbirini öldürmesine, kazalara ve benzeri kötü sonuçlara götürdüğü için bunlar ademi oluyorlar.

Mesela birini öldüren sonuçta birinin hayatının son bulmasına sebeb olduğu için yine ademi ve yokluğa ait oluyor.

Mesela 100 senede vücuda gelen bir ormanı bir kibrit ile yakmak sonuç itibariyle büyük bir ormanın yok olmasıdır.

Bu sayılan örneklere dikkat edilirse zahiren vücudi olmakla beraber sonucu itibariyle ademe ve yokluğa hizmet ediyorlar. 

Yukarda sayılan bütün örneklerin sonucunda ise cehenneme doğru bir gidiş olduğu için yine ademi oluyorlar.

Hayırlar ise bunların tersi olduğu için vücudidir, müsbettir.