Madumla ve mumkinat arasiıda fark var mıdır? Bu kavramları örneklerle izah eder misiniz?
Madum (ﻣﻌ ﺪﻭﻡ) Nedir?
( ﻣﻌﺪﻭﻡ) sif.(Ar. 'adem “yokluk”tan ma'dūm ) Var olmayan, mevcut olmayan, yok, Karşıtı: mevcut (varlık). Mâdûmun bey'i (satılması) bâtıldır. (Cevdet Paşa)[1]
"Bir kişi, hiç doğmamışsa, onun varlığından söz edilemez." → (Bu kişi madumdur.)
"Şu an elimde bir elma yoktur." → (Elma, şu an için madumdur.)
✅ Madum: Tam anlamıyla var olmayan, hiç meydana gelmemiş veya yok olmuş şeydir.
Mümkinat (ممكنات) Nedir?
( ﻣﻤﻜﻨﺎﺕ ) i. (Ar. mumkin ve çoğul eki -āt ile mumkināt ) Mümkün olan, olabilecek veya kabul edilebilir şeyler[2]
"Yarın yağmur yağabilir veya yağmayabilir." → (Yağmur yağması bir mümkinattır.)
"İnsan, uzaya gidebilir ama gitmeyebilir de." → (Uzaya gitmek bir mümkinattır.)
✅ Mümkinat: Olması da olmaması da mümkün olan şeylerdir, yani ne zorunlu ne de imkânsızdır.
Bu ayrımı şu örnekle netleştirebiliriz:
"Bir masanın üstünde bir bardak olup olmaması mümkinattır." (Çünkü bardak konulabilir veya konulmayabilir.)
"Masanın üstünde şu an bardak yoksa, o bardak madumdur." (Çünkü varlığı söz konusu değildir.)