"Ey şeytan! Bîtarafane muhakeme, iki taraf ortasında bir vaziyettir. Halbuki hem senin hem insandaki senin şakirdlerin, dediğiniz bîtarafane muhakeme ise taraf-ı muhalifi iltizamdır, bîtaraflık değildir. Muvakkaten bir dinsizliktir. Çünkü Kur’an’a kelâm-ı beşer diye bakmak ve öyle muhakeme etmek, şıkk-ı muhalifi esas tutmaktır. Bâtılı iltizamdır, bîtarafane değildir, belki bâtıla tarafgirliktir."

26. Mektub'da geçen bu cümleyi izah eder misiniz? Bitarafane muhakeme nedir? Neden bazı konularda olmaz?

Allah Peygamberleri En Çok Ortadoğu'ya mı Göndermiştir?

Neden peygamberler sadece Ortadoğu’ya gelmiştir? Bilgi verir misiniz? 

"Evet, tam münevverü’l-kalb bir âbidi, küre-i arz bomba olup patlasa, ihtimâldir ki, onu korkutmaz. Belki hârika bir kudret-i Samedâniyeyi lezzetli bir hayret ile seyredecek. Fakat meşhur bir münevverü’l-akıl denilen kalbsiz bir fâsık feylesof ise, gökte bir kuyruklu yıldızı görse, yerde titrer. “Acaba bu serseri yıldız arzımıza çarpmasın mı?” der, evhâma düşer."

3. Söz'de geçen bu cümlelerdeki "münevverü’l-kalb" ve "münevverü’l-akıl" ifadelerini izah eder misiniz? 

Birinci Reşha'nın Şerh ve İzahı / 19. Söz

19. Söz Mucizat-ı Ahmediyye Risalesinin Birinci Reşha'sını izah eder misiniz?

"“Nebâtâtın gidişatlarından hissolunuyor ki, onların vezâif-i telkîh ve tevlîdde ve meyvelerin terbiyesinde bir çeşit telezzüzâtları var. Fakat hiç teellümâta mazhar değiller. Hayvan muhtar olduğu için, lezzet ile beraber elemi de var. Cemâdât ve nebâtâtın amellerinde ihtiyâr gelmediği için, eserleri de ihtiyâr sâhibi olan hayvanların amellerinden daha mükemmel oluyor."

24. Söz'de geçen bu cümleleri izah eder misiniz? Bitkilerin ve camid varlıkların ibadetlerini ve ücret kısmını nasıl anlamalıyız?

"Hayvanât dahi, iştihâ sâhibi bir nefis ve bir cüz’-i ihtiyârîleri olduğundan, amelleri hâlisan livechillâh olmuyor. Bir derece nefislerine de bir hisse çıkarıyorlar. Onun için Mâlikü’l-Mülk-ü Zülcelâl-i ve’l-İkrâm, kerîm olduğundan, onların nefislerine bir hisse vermek için, amellerinin zımnında onlara bir maaş ihsân ediyor."

24. Söz'de geçen bu cümleleri izah eder misiniz? Hayvanların ibadeti ve ücreti kısmını nasıl anlamalıyız?

"Şimdi, dünyayı tahkîr edenler, dört sınıftır. Birincisi, ehl-i ma‘rifettir ki, Cenâb-ı Hakk’ın ma‘rifetine ve muhabbet ve ibâdetine sed çektiği için tahkîr eder. İkincisi, ehl-i âhirettir ki, ya dünyanın zarûrî işleri onları amel-i uhrevîden men‘ ettiği için veyahud şuhûd derecesinde bir îmân ile cennetin kemâlât ve mehâsinine nisbeten dünyayı çirkin görür. Evet, güzel bir adam Hazret-i Yûsuf Aleyhisselâm’a nisbet edilse, yine çirkin göründüğü gibi; dünyanın ne kadar kıymetdar mehâsini varsa, cennetin mehâsinine nisbet edilse, hiç hükmündedir..."

32. Söz'ün 5. Remiz'inde geçen bu kısmı izah eder misiniz? Dünyayı tahkir eden, aşağışayan bu dört grubu nasıl anlamak gerekir? Makbul tahkir nasıl olur?

"Şu kâinâttaki dehşet-engîz ve hayretnümâ hadsiz fa‘âliyet, iki kısım esmâ-yı İlâhiyeye istinâd ederek, iki hikmet-i vâsiaiçindir ki, her bir hikmeti de nihâyetsizdir." / 18. Mektub, 3. Mesele

18. Mektub 3. Meseleyi izah eder misiniz ? Hem yukarıdaki cümlede geçen iki kısım esma-yı ilahiyeden kasıt nedir? İzah eder misiniz?

"Üçüncü Nokta: Kerâmet, mu‘cize gibi Cenâb-ı Hakk’ın fiilidir, hediyesidir, ihsânıdır, ikrâmıdır. Beşerin fiili değildir. O kerâmete mazhar olan zât ise, bazen biliyor, bazen bilmiyor. Fakat vukūundan sonra bilir..."

Sekizinci Lema’da geçen şu cümleleri devamıyla birlikte izah eder misiniz?

Kişinin Nefsini Sevmesi / Varlıkları Allah Namına Sevmek

Sevmek içimi çok rahatlatıyor, iyi bir insan oluyorum, kalbim ferahlıyor ama insanları sevemiyorum. Sanki nefsimi daha çok seviyorum. Ben böyle olmak istemiyorum. Ben tüm varlıkları nasıl sevebilirim? Bu sevmenin ölçüsü nedir?