Resûlullah’ın ders halkasında bulunan sahâbîlerden kaçının Kur’ân’ın tamamını ezberlediği hususunda değişik rivayetler vardır. Buhârî’nin ashabın kurrâsıyla ilgili kaydettiği bir rivayete göre Sevgili Peygamberimiz (sav) Kur’ân’ın dört kişiden alınmasını tavsiye etmiştir. Bunlar Abdullah b. Mes‘ûd, Ebû Huzeyfe’nin mevlâsı Sâlim, Muâz b. Cebel ve Übey b. Kâ‘b’dır.1 Aynı yerde geçen diğer bir rivayette Enes b. Mâlik Kur’ân’ı “cemeden” sahâbîlerin sayısını dört olarak vermektedir ki bunlar Übey b. Kâ‘b, Muâz, Zeyd b. Sâbit ve Ebû Zeyd’dir. Sonuncu kişinin ismi üzerinde ihtilâf edilmiş ve bunun Evs’ten Sa‘d b. Ubeyd, Hazrec’den Kays b. Seken veya Sâbit b. Zeyd olduğu rivayet edilmiştir.2 Kaynaklar adı geçen kişileri ashabın hâfızları arasında zikreder. Kastallânî, Sevgili Peygamberimiz (sav) dönemindeki dört hâfızın ismini kaydeden Enes rivayetinde geçen “Kur’an’ı cemetti” sözünü “hâfızasına yerleştirdi, ezberledi” şeklinde açıklamaktadır.3
Ayrıca İbn Sa‘d şu isimlerin sahabenin hafızlarından olduğunu ifade etmiştir: Muâz b. Cebel, Übey b. Kâ‘b, Zeyd b. Sâbit, Ebü’d-Derdâ, Ebû Zeyd, Sa‘d b. Ubeyd, Hz. Osman, Temîm ed-Dârî, Ubâde b. Sâmit, Ebû Eyyûb el-Ensârî…4
Aynî ise otuza yakın hâfız sahâbînin adını zikretmekte olup kadınlardan Ümmü Varaka, Hz. Âişe, Hafsa ve Ümmü Seleme bunlar arasındadır.5
Buhârî, “Feżâʾilü’l-Ḳurʾân”, 8
Bedreddin el-Aynî, ʿUmdetü’l-ḳārî, Kahire 1972, c. 16, s. 208
Kastallânî, İrşâdü’s-sârî, Kahire 1327, c.6 , s. 162.
Muhammed b. Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳātü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas), Beyrut 1968, c2, s. 356
Bedreddin el-Aynî, ʿUmdetü’l-ḳārî, Kahire 1972, c. 16, s. 209
