"Tercîh, bir müreccihi ister.": ("tercih bila müreccih" )Kelam ilminde bir kaidedir. Buna göre bir şeyin varlığı ve yokluğu eşit iken eğer varlığa çıktı ise yani var oldu ise, onu yokluktan varlığa çıkaran bir müreccih(tercih edici zat) olması lazımdır. O da her şeyin yaratıcısı Allahtır. Eşyanın kendi kendini tercih edip yaratması mümkün değildir. İlla ki, eşyanın cinsinden olmayan Varlığı zaruri olup yokluğu düşünülemeyen, varlık için başkasına muhtaç olmayan biri tarafından tercih edilip yaratılması gerekir. Bundan dolayı müreccihsiz tercih muhaldir denilmiştir.

Kader bahsinde geçen "tercih bila müreccih caizdir" hükmü ise:İtibari emirler içindir.Yani itibari emirlerde tercih bila müreccih caizdir. Çünkü itibari emirler yaratılmamış olduğu için illlet-i tamme istemez. İllet-i tamme istemediği için de istediği tercihi yapabilir. Mesela aynı vasıf ve özellikteki iki kalemden birini tercih edebiliriz. İtibari emirlerde de tercih bila müreccih muhal olsa idi, biz o iki kalemden birini tercih edemeyecektik. İnsan birbirinden üstün yönü olan iki şeyden üstün olanı tercih edebilir. Aynı vasıf ve özellikteki iki şeyden birini yani birbirinden üstün yönü olmayan iki şeyden birini tercih edebilir. Hatta biri diğerine nibetle daha üstün olanı değil; üstün olmayanı da tercih edebilir. Çünkü insanın cüz-i ihtiyarının vücud-u haricisi yoktur. Yani yaratılmamıştır. Yani emr-i itibaridir. Bundan dolayı da tercihini istediği gibi yapar. bu noktada asıl olan insanın iradesidir. 

Ayrıca Bakınız.

/soru-cevap/tercih-bila-mureccih-meselesi

/soru-cevap/kader-ve-tercih-bila-mureccih