"Mi‘râc ise, velâyet-i Ahmediyenin (asm) kerâmet-i kübrâsı, hem mertebe-i ulyâsı olduğundan, risâlet mertebesine inkılâb etmiş." Efendimizin miraçdan önceki hali velayet miydi?

Cümlenin aslı şu şekildedir:  

"Mi‘râc ise, velâyet-i Ahmediyenin (asm) kerâmet-i kübrâsı, hem mertebe-i ulyâsı olduğundan, risâlet mertebesine inkılâb etmiş. Mi‘râc’ın bâtını velâyettir, halktan Hakk’a gitmiş. Zâhir-i Mi‘râc risâlet­tir, Hakk’dan halka geliyor." 

Peygamberlerin risalet ve velayet cebheleri vardır. Velayeti, onun ibadetleriyle kazandığı Allah ile kendi arasında olan yakınlığıdır. Risaleti ise Allah ile insanlar arasında yaptığı elçilik görevidir. Yani hem abddir, hem resuldür. Miraca yükselmesi ise Allah ile olan şahsi yakınlığı, yani velayeti yönüyle olmuş fakat bu seyahat ona mahsus hususi bir seyahat olarak kalmayıp peygamberlik vazifesiyle alakalı bir hal kazanmıştır. O da beş vakit namaz gibi bazı ayetler gibi insanlara Allah'tan getirdiği emirlere aracılık etmesidir, ki bu aracılık onun risalet yönüdür. Onun velayet cebhesi dahi risaleti ile mezc olmuş, kaynaşmış ve ona dönüşmüş demektir.

Hz. Peygamber miraca gittiğinde peygamberdi. Miraca çıkarken bütün mevcudatın özellikle insanların mümessili olmak sıfatıyla çıktı. Bu aynı zamanda velayetin "Allah'a yakın olmak" manası demekti. Çünkü varlıklar içinde Allah'a en yakın olan, mevcudatı temsil edebilecek olan o zattı. "Onun için velayetiyle gitti." deniyor. Bir memleketin ihtiyaçlarını padişaha arz edecek olan kişinin o memleketi temsil edecek bir kabiliyette ve padişaha en yakın olan birisi olması gibi. Onun için Müslümanlar salavat getirirken selamdan önce salat kelimesini zikrederler. Yani "Ya Rabbi senin katındaki bizim elçimiz olan Hz. Muhammed'e rahmet et ki bize de sirayet etsin."

Miraç dönüşünde ise Hz. Peygamber Allah'ın emirlerini insanlara getiren ilahi bir temsilci konumundadır. Onun için " risaletle dönmüş" denir. 

Miraç olayını değerlendirirken Hz. Peygamberin temsil ettiği noktalardan bakmak meselenin çözümüne kolaylık sağlayacaktır.