Cenab-ı Hakkın Rabbliğini, Rububiyetini anlatırken, terbiye edicilik ifadesi kullanılıyor. Bunu izah eder misiniz?

Rububiyet, Allah'ın sıfatlarından, olup terbiye edicilik demektir.

Rabb ismi ise Esma-yı Hüsnadan olup manası,

ihsan etme, idaresi altına alma, öğretme ve yol gösterme, teşvik, korkutma, gönlünü alma, azarlama gibi gerekli olan bütün şeylere sahip, kuvvetli, mükemmel ve kusursuz olan terbiye edici demektir. Bundan dolayı sahip ve malik manasına da gelir. 

Terbiye ise, bir şeyi basamak basamak, yavaş yavaş olgunluğa ulaştırmaktır. Bu terbiye ve olgunlaşma, kâinatın her yerinde her an görünür.

Cenab-ı Hak, canlı cansız her varlığa kendisine münasip bir kemal, mükemmellik ve olgunlaşma noktası tayin etmiş ve ona göre kabiliyetler vermiştir. Kemal noktası diye tabir edilen bu mükemmelliğe ulaşmak için, her varlığa bir hareket ve bir meyil vermiştir. O olgunlaşma noktasına ulaşana kadar varlıklara yardım eden ve manileri de def eden âlemlerin Rabbi olan Allah’ın terbiyesidir.

Mesela, bir kayısı çekirdeğinin kemal noktası, filizlenip güzel bir ağaç olması ve meyve vermesidir. Bu noktaya ulaşıncaya kadar ona toprağı, suyu, güneşi ve havayı hizmetkâr edip bütün hareketlerinde ve meyillerinde ona yardımcı olan ve neticeye ulaştıran Allah’ın Rabb ismi ile terbiyesidir.

Hem mesela, insanın kemal noktası, Kur’ân ve sünnet dairesinde hareket ederek kendisine verilen kabiliyetleri geliştirip, Cenâb-ı Hakk’ın bütün isimlerine güzel bir ayna olup dünya ve ahiret saadetini elde ederek, ahsen-i takvim diye tabir edilen en güzel kıvama ulaşmasıdır. İnsanın bu mükemmelliğe ve olgunluğa ulaşması için ona birçok meyiller ve ihtiyaçlar, belalar ve musibetler, kabiliyetler ve beceriler veren, kitaplar ve peygamberler göndererek yardım eden Rabbimizdir ve O’nun terbiyesidir.