"İkinci yol, îmân-ı bilgayb cihetinde, sırr-ı vahyin feyziyle, burhânî ve Kur’ânî bir tarzda, akıl ve kalbin imtizâcıyla, hakkalyakîn derecesinde bir kuvvet ile, zarûret ve bedâhet derecesine gelen bir ilmelyakîn ile hakāik-i îmâniyeyi tasdîk etmektir. Bu ikinci yol, Risâle-i Nûr’un esası, mayası, temeli, ruhu, hakîkati olduğunu hâs talebeleri görüyorlar. Başkaları da insafla baksalar, Risâle-i Nûr hakāik-i îmâniyeye muhâlif olan yolları gayr-i mümkün, muhâl ve mümteni‘ derecesinde gösterdiğini görecekler." Bu cümleleri izah eder misiniz?

Görerek iman değil; gayba iman ile vahye, Kuran'a ve delile dayanarak sadece akıl ile veya sadece kalp ile değil; akıl ve kalbin birlikteliği ile elde edilen kuvvetli imandır.

Allah katında gayba iman etmek daha değerlidir. Çünkü görmediği halde iman ediliyor.

Sadece akla dayanmıyor. Çünkü akıl tek başıyla hakikatlere ulaşamaz. Sadece aklı ölçü alan felsefecilerin dalaletleri ve sapkınlıkları bunu gösterir. Akla ölçü ve yardımcı vahiydir. Hem sadece kalbe de dayanmıyor. Çünkü sadece kalp ile hakikate ulaşılsa bile aklın desteğine ihtiyaç vardır. Sadece kalp ayağı ile giden ehl-i kalp zatların muvazenesiz bazı sözleri asfiya denilen alimlerce kabul edilmemiştir.

Bu iman çok kuvvetli bir iman olup ölüm anında şeytan bu imanı bozamaz ve çalamaz. Bu iman mertebesinde her şey o kadar açık ve nettir. Hakkalyakin derecesinde bir ilmelyakin kuvvetindedir. İlmelyakin bir şeyi ilmen bilmek ve şeksiz şüphesiz tasdik etmektir. Aynelyakin, görerek elde edilen şeksiz şüphesiz tasdik ve inançtır. Hakkalyakin ise, hissederek ve yaşayarak elde edilen tasdik ve inanıştır. Bunun için şöyle bir misal veriliyor. Dağın arkasından bir duman çıktığını gördüğünüzde aklen ve ilmen orada bir ateş olduğunu kabul edersiniz. Çünkü ateş olmayan yerden duman çıkmaz. bu ilmelyakine misaldir. Sonra dağa çıkıp baktığnızda ateşi gözünüzle gördüğünüzde aynelyakin ile ateşin varlığına inanırsınız. Sonra da gidip ateşe yaklaştığınızda ve elinizi ateşe doğru uzattığınızda yaktığını hissderseniz bu da hakkalyakin ile ateşin varlığına inanmak oluyor. Bunun gibi iman hakikatlerine de hakkalyakin kadar kuvvetli olan bir ilmelyakin ile iman edilebilir. 

Risale-i nur bu kuvvetli imanı talebelerine veriyor. Çünkü imanın zıddının mümkün olmadığını açık bir şekilde ortaya koyduğu gibi Allah'ın varlığını, birliğini ve diğer iman hakikatlerini güzel ve yerinde temsillerle, delillerle izah ve isbat ediyor. Mesela Tabiat Risalesinde bu varlıkların aklen dört yolla vücuda gelebileceğini ve vahdaniyet yolu olan Allah'ın varlığı ve birliği yolundan başka yolların mümkün olmadığını muhal olduğunu isbat ediyor. Çünkü bir yola çıktığınızda karşınıza 4 yol çıksa her birini deneseniz. İlk üç yol kapalı ise mecburen dördüncü yola gidersiniz. Eğer bir kimse inatçı değilse ve aklı da varsa bunu kabul etmesi zaruridir. 

Ayrıca bakınız.

/soru-cevap/iman-mertebeleri