“Dördüncü Pencere: “İstidâd lisânıyla bütün tohumlar tarafından ve ihtiyâc-ı fıtrî lisânıyla bütün hayvanlar tarafından ve lisân-ı ızdırârîyle bütün muzdarlar tarafından edilen duâların makbûliyetidir. İşte bu nihâyetsiz duâların bilmüşâhede kabûl ve icâbeti, her biri vücûba ve vahdete şehâdet ve işaret ettikleri gibi, mecmûu büyük bir mikyâsta bilbedâhe bir Hâlik-ı Rahîm ve Kerîm ve Mücîb’e delâlet eder, baktırır."

33. Mektub Pencereler Risalesi'nin Dördüncü Penceresini kısaca izah eder misiniz? 

“Sen kendine bak! Zahirî ve bâtınî hâsselerin ve onların levazımatı gibi elin yetişmediği ne kadar eşyaya muhtaçsın. Bütün zîhayatları kendine kıyas et. İşte bütün onlar, birer birer, vücud-u Vâcib’e şehadet ve vahdetine işaret ettikleri gibi heyet-i mecmuasıyla güneşin ziyası, güneşi gösterdiği gibi o hal ve bu keyfiyet, perde-i gayb arkasında bir Vâcibü’l-vücud’u, bir Vâhid-i Ehad’i hem gayet Kerîm, Rahîm, Mürebbi, Müdebbir unvanları içinde akla gösterir."

33. Mektub'un 1. Pencere'sinde geçen bu kısmı izah eder misiniz? Zahiri ve batını hâsselerle ifade edilmek istenen nedir? 

İnsandaki Sayısız Duygu ve Hisler

33. Mektup'ta 23. Pencerede şöyle bir ifade geçiyor: “O hakikatteki (hayattaki) sıfatlardan bir kısmı, duygular vâsıtasıyla inbisat ederek (genişleyerek), inkişaf edip (gelişip) ayrılırlar. Kısm-ı ekseri (çoğu) ise, hissiyât sûretinde kendilerini ihsâs ederler (hissettirirler) ve hayattan kaynama sûretinde kendilerini bildirirler.” Bu cümlede bahsi geçen duygular ile hissiyat (hisler) arasındaki f