"Bir emrin behemehal bir müessirin tesiriyle vücuda gelmesi lazımdır ki tereccüh bila müreccih lazım gelmesin. Ama itibari emirlerde tahsis edici bir şey bulunmazsa bile muhal lazım gelmez." Bu cümleyi izah edermisiniz?

Malum olduğu üzere mümkün vücudlar yokluktan varlığa çıkarken bir müessire(tesir edici) ve muhassise(tahsis edici) ihtiyaç duyarlar. Yani mümkün vücudların varlığı veya yokluğu müsavi(birbirine eşit) olduğundan varlığını yokluğuna tercih edecek bir irade ve kudret gerekir. Eğer mümkün bir vücudun müessirsiz vücuda geldiği düşünülürse bu tereccüh bila müreccih olur. Yani o şeyin kendi kendine vücud bulması anlamına gelir. Bu ise muhaldir. Ancak itibari emirler vücud ve adem arasındadırlar. Yani tahsisi ve yaratmayı icab eden bir vücudları yoktur. Dolayısıyla vücudları için bir müessir ve müreccih gerekmez. Müessirsiz vücud bulmaları (bunu muhakkak, hariçte tahakkuk etmiş bir vücud olarak düşünmeyelim.) tereccüh bila müreccih anlamına gelmez ve muhal olmaz.