İşarat'ül-icaz için Mehmet Akif'in sözleri nedir?

Merhum Mehmet Akif’in İşaratü’l i’caz tefsiri hakkındaki sözleri, Emirdağ Lahikası’nda şöyle geçmektedir: “En büyük âlim odur ki, bu tefsîri anlasın. Değil ki emsâlini (benzerini) yapabilsin.”

İşaratü’l i’caz tefsirinin kıymetinin ve Birinci Dünya Savaşı’nın zorlu şartlarında nasıl yazıldığının anlatıldığı bu mektubu, ehemmiyetine binaen buraya alıyoruz.

“Azîz, Sıddîk Kardeşlerim

Evvelen: Mübâreklerin Medresetü’z-Zehrâ nâmına bu def‘a bana getirdikleri nûr hediyeleri içinde, merhûm şehit Hâfız Alî’nin mahsûs nüshası İşârâtü’l-İ‘câz tefsirinde, Hâfız Alî’nin tevâfukāt-ı harfiyesine dâir çok güzel tevâfukātlı işâret etmiş. O tefsîri benim çok hoşuma geldi ve her şeyi bıraktım onu mütâlaaya başladım.

Evet İşârât’ül-İ‘câz, umûm Risâle-i Nûr’un bir fihristesi, bir listesi ve o nûr bahçesinin bir fidanlığı ve sırr-ı i‘câzü’l-Kur’ân’ın bir menbaı olduğu görünüyor. Gāyet ince ve derin olduğu için, şimdiye kadar âlimler pek azını anlamışlardı. Fakat kimin eline geçmiş ise, fevkalâde takdîr etmiş ve “emsâlsiz” (benzersiz) demiş. Hattâ Dârü’l-Hikmet’te merhûm şâir Mehmed Âkif demiş ki: “En büyük âlim odur ki, bu tefsîri anlasın. Değil ki emsâlini yapabilsin.”

Hakîkaten ben de merhûm Mehmed Âkif gibi derim. Dehşetli eski harb içinde, avcı hattında, bazen de at üzerinde, îcâzdaki i‘câzın en ince münâsebâtını görmek ve onlarla tam meşgūl olmak ve koca dehşetli harbin tehlikesi onu müşevveş etmemek ve incimâd derecesindeki soğuk içinde, avcı hattında o incecik i‘câz münâsebetlerini her şeyden daha ehemmiyetli görmek, Eski Saîd’in hakîkaten hizmet-i Kur’âniyede hârika bir fedâkârlığıdır. Hattâ Yeni Saîd’in, otuz sene bu acîb zamanda gazeteleri okumamasını ve on sene İkinci Harbi bilmemesini, sormamasını ve i‘dâm niyetiyle hapisliğinde Kur’ân esrârını yazmaktan vazgeçmemesini ve bütün tehlikeleri hiçe saymasını, o Eski Saîd’in o acîb vaziyette o dehşetlere ehemmiyet vermemesini, zaman gösterdi ki, Eski Saîd’in ilmî ve ma‘nevî fedâkârlığını, Yeni Saîd’in bu otuz senedeki fedâkârlığından daha hârika gördüm.”[1]