23. Söz'de geçen, "İman insanı insan eder, belki insanı sultan eder. Küfür ise insanı gayet aciz bir canavar hayvan eder" sözünü izah edebilir misiniz?

İnsan ancak iman ederse, yani kendini yaratan Rabbin'i kabul eder ve ona gönülden bağlanırsa gerçek insan olur.

Ruhunda yerleştirilen kabiliyetler ve güzel ahlak gelişir kıymetli bir insan olur.

Rabbini sever, kendisini ve sevdiklerini yarattığı ve ona verdiği nimetleri için minnet ve şükür hisleriyle yaşar, ibadet eder.

İnsanlara karşı fedakarlık, yardımseverlik, acıma, kıymet bilirlik, vefakarlık ve sevgi gibi güzel duygular taşır.

Nefsine karşı, kendini başkalarında üstün tutarak kibirlenmek, kendini kusursuz görmek ve nefsine tapınmak gibi hallerden uzaklaşarak gayet alçak gönüllü ve yumuşak huylu olur.

Kazandığı bu yüksek sıfatlarla bütün canlıların sultanı hükmünde olur ve Allah'ın yeryüzündeki bir halifesi makamına çıkar.

Eğer iman etmezse, o kabiliyetler ve güzel ahlaklar gelişemediği gibi, bencillik, kıskançlık, hırs, zalimlik, katı kalplilik, vefasızlık, kendine tapınmak gibi pek çok kötü ahlaklar ruhunda ortaya çıkar.

Rabbine ve verdiği nimetlere karşı nakörlük ve inkar duyguları taşır.

Allah'ın varlığını inkar etse de vicdanen tereddüdsüz bildiği için ona düşmanlık besler. Çünkü nankörlüğünün cezası olarak kendisine azab edeceği düşüncesi, içten içe Allah'a düşman olmasına sebeb olur.

Bir insanın kendisini yoktan yaratan ve her an kudretiyle hayatta kalabildiği merhemetli ve ikram edici Rabbine düşman olması ne kadar acı bir durumdur!...

Şahsi menfaatleri ve kötü duyguları uğrunda insanlara ve çevresine zarar vermeye başlar. Herşeyi nefsine feda edebilir bir hal alır. Adeta canavar bir hayvan olur. Ama bununla birlikte yaradılışındaki acizlikten de kurtulamaz.

Bütün bu saydıklarımız birer faraziye değil tarih boyunca milyonlarca örneklerle yaşanmış gerçeklerdir.

Geçmiş 124 bin peygamberler ve milyonlarca evliyalar, imanın insanı nasıl sultan ettiğinin en güzel numunelerini vermişlerdir.

İmana karşı gelmiş, Firavunlar, Nemrudlar, Ebu Cehiller ve onların yakın zamanlardaki emsalleri olan Hitler, Mussolini, Stalin, Pol Pot gibi gaddar diktatörler ve zalim yardımcıları gibi kâfir, zalim ve fasık milyonlarca insan da hem kendilerine, hem de insanlığa çok büyük zararlar vermişlerdir.