İnsanın semavat ve arzın halifesi olması ne demektir? İnsan emanetin yükünü üstüne neden almıştır?
Harhalde bu cümleyi Risale-i Nur'da geçtiği zannıyla soruyorunuz. Fakat risalelerde geçen bütün cümleleri inceledik, semavatın halifesi tarzında hiç geçmiyor. Hep arzın halifesi diye geçiyor. "Elbette âlemin en mükemmel meyvesi ve arzın halifesi ve emanet-i kübranın hâmili olan insan..." Zaten ayette de "Sizi yeryüzünde halifeler yapan O'dur." (Fâtır, 35/39)
diye geçiyor.
Arzın halifesi olması ise, Elmalı tefsirinde şu şekilde açıklanmıştır:
"Kendi irademden, kudret ve sıfatımdan ona bazı selahiyetler vereceğim, o bana bağlanarak, bana vekil olarak yarattıklarım üzerinde birtakım kullanma yetkilerine sahip olacak, benim adıma hükümlerimi icra edecek ve yürütecek. O bu hususta asil olmayacak, kendi zatı ve şahsı adına asil olarak hükümleri icra edecek değil. Ancak benim bir vekilim, bir kalfam olacak. İradesiyle benim iradelerimi, benim emirlerimi, benim kanunlarımı tatbik etmekle emredilmiş olacak, sonra onun arkasından gelenler ve ona halef olarak aynı görevi icra edecek olanlar bulunacak. "Sizi yeryüzünde halifeler yapan O'dur." (Fâtır, 35/39) sırrı belli olacak. Bu mânâ, Ashab-ı kiramdan ve Tâbiinden uzun uzadıya nakledilegelen tefsirlerin özeti ve sonucudur."
İnsan kulluk yükünü onu yapmaya en elverişli bir yaratılışta yaratıldığı için almıştır. Dağlar, semavat ve arzın yüklenemedikleri bir emaneti, İnsanın yüklendiğini bildiren Ahzab Suresi, 72 ayetin tefsirinde Elmalılı "emaneti" şöyle açıklamıştır:
Çoğunlukla tefsirciler bunu "yükümlülükler" ve "farzlar" diye tefsir etmişlerdir. Bunu şöyle anlamak gerekir. Allah'ın gerek kendi hakları ve gerek insanların hakları ile ilgili emirlerinin ve yasaklarının, hükümlerinin yerine getirilmesine Allah'ın emîn'i, inanç memuru olmak demek olan emanetini, yani Allah'ın diğer eşyada olduğu gibi zorlama ile cebren değil, hoşnutluk ve gönülden tercihle yaptırmak istediği serbest fiillerden emrine itaatla halifeliği demek olan görev ve yükümlülüğü o göklere ve yere ve dağlara, yukarıda ve aşağıda o ağır ve büyük varlıkların ve gök cisimlerinin hepsine teklif eyledik de onlar onu yüklenmekten kaçındılar ve çekindiler."