Allah’ın isimleri insanlar üzerinde üç farklı şekilde tecellî ederler, görünürler.

1. İnsanın Yaratılışındaki Zaaf ve Aczden Kaynaklı Tecellî

Bedîüzzamân Hazretleri bu nev' tecellî için şöyle demektedir:

Gecede zulmet, nasıl nûru gösterir. Öyle de insan, zaaf ve acziyle, fakr ve hâcâtıyla, naks ve kusuruyla bir Kadîr-i Zülcelâl’in kudretini, kuvvetini, gınâsını, rahmetini bildiriyor ve hâkezâ. Pek çok evsâf-ı İlâhiyeye bu sûretle aynadârlık ediyor.¹  

İnsanın aczi, zaafı ve düşmanlarına karşı çaresizliği aslında bir eksiklik değil; Allah’ın kudret ve kuvvetini göstermesi için bir aynadır. Nasıl ki Karanlık gecede nurun görünmesi gibi, insandaki acizlik de Allah’ın kudretini tanıttırır. İnsan rızka, şifaya, rahmete muhtaç oldukça, “Rezzâk”, “Şâfi”, “Rahîm” isimleri görünür. Böylece insanın acz ve fakrı, Allah'ın isimlerinin tecellîsini gösteren bir ayna olmuş oluyor.

2. İnsana Numune Olarak Verilen Vasıflarda Görünen Tecellî

Bedîüzzamân Hazretleri bu nev' tecellî için şöyle demektedir:

İnsana verilen numûneler nev‘inden cüz’î ilim, kudret, basar, sem‘, mâlikiyet, hâkimiyet gibi cüz’iyât ile, kâinât mâlikinin ilmine ve kudretine, sem‘ ve basarına, hâkimiyet ve rubûbiyetine aynadârlık eder.² 

İnsana küçük bir ölçekte ilim, kudret, görme, işitme, sahiplenme, idare etme gibi özellikler verilmiştir.

Bunlar hakikî değil, Allah’ın sonsuz sıfatlarının birer gölgesi gibidir. İnsan bu sıfatlarla kendi üzerinde bir misal görsün, sonra kâinatın sahibini tanısın diye verilmiştir.

Aynı yerin devamında Bediüzzaman Hazretleri şöyle demektedir:

Meselâ, “Ben nasıl bu evi yaptım ve yapmasını biliyorum ve görüyorum ve onun mâlikiyim ve idare ediyorum. Öyle de, şu koca kâinât sarayının bir ustası var. O usta onu bilir, görür, yapar, idare eder” ve hâkezâ.³ 

İşte bu sayede insan, Allah’ın isim ve sıfatlarının küçük mikyasta numunelerine sahip olmakla o isimleri anlar.

3. İnsanın Yaratılışında -Mahiyetinde- Görünen Tecellî

Bedîüzzamân Hazretleri bu nev' tecellî için de şöyle demektedir:

İnsan, üstünde nakışları görünen esmâ-yı İlâhiyeye aynadârlık eder.⁴ 

İnsan, Allah’ın isimlerine en geniş, en kuşatıcı bir ayna olarak yaratılmıştır. Çünkü insanda hem ruh, hem akıl, hem kalp, hem bütün duygular hem de hadsiz latifeler cem edilmiştir. Allah’ın isimlerinin nakışlarının yani icraatlerinin insan üzerinde görünmesiyle anlar.

Meselâ, Hayy isminin tecellîsi insandaki hayatla görülmektedir; Semî‘ isminin tecellîsi işitme duyusu ile; Basîr isminin tecellîsi görme ile; Alîm isminin tecellîsi akılla görünür. Yine, Allah’ın Musavvir isminin insana bir suret vermesi, Şâfi isminin iyileştirmesi, Rezzâk isminin rızıklandırması gibi.

Yani insanın yaratılışından gelen, mahiyetindeki cihazlar, doğrudan Allah'ın isim ve sıfatlarına birer aynadır.

1. Bediüzzaman Said Nursi, Mektubat, Hayrat Neşriyat, Isparta 2013, s. 377.

2. Bediüzzaman Said Nursi, Mektubat, Hayrat Neşriyat, Isparta 2013, s. 378.

3. Bediüzzaman Said Nursi, Mektubat, Hayrat Neşriyat, Isparta 2013, s. 378.

4. Bediüzzaman Said Nursi, Mektubat, Hayrat Neşriyat, Isparta 2013, s. 378