Hüsn-i hatime, kelime manasıyla sonu güzel olmak veya güzel son demektir. Istılah manasıyla hüsn-i hatime, kişinin son nefeste imanlı olarak ve kulluğa yaraşır şekilde ölmesidir. Dünyadan imanla göç etmeye hüsn-i hâtime, imandan yoksun olarak gitmeye de sû-i hâtime denilmiştir. Arapça literatürde birincisi hâtimetü’l-hayr, hüsnü’l-hâtime, ikincisi sûü’l-hâtime biçiminde yer almaktadır1
Mesela bir kimsenin harp meydanında cihad ederken ölmesi yani şehid olması güzel bir sondur. Namaz gibi ibadet ederken, hakiki ilim olan Kur'ân ve iman ilmi tahsil ederken veya Allah için güzel bir şey yaparken ölmek gibi örnekler hep hüsn-ü hatimeyi gösterir. Fakat kişinin imanlı ölüp-ölmediğini veya sonunun güzel olup-olmadığını herkes her zaman bilemez. En iyisini Allah bilir.
Hüsn-ü hatime için kişinin imanını kuvvetlendirmesi ve tahkiki yapması lazımdır. Bununla birlikte Allah'ın emir ve yasaklarına riayet ederek yaşaması, günah işlediği zaman pişman olup tövbe etmesi gereklidir. Çünkü kişi nasıl yaşarsa öyle ölür, nasıl ölürse öyle dirilir. Yani dünya ahiretin tarlasıdır. Bu dünyada ne ekilirse ahirette o biçilecektir.
Bununla birlikte olabilir ki, bir kişi kötü yaşadığı halde son zamanda hidayete gelerek hüsn-i hatimeye mazhar olabilir. Tersine yaşantısı düzgün görünürken son zamanda dalalete veya küfre düşebilir. Çünkü hidayet Allah'ın elindedir. Hem kimin halis olduğunu ancak O bilir. Bundan dolayı Allah'a sığınmak ve hüsn-i hatime için dua etmek lazımdır. Sevgili Peygamberimizin (sav) namazlardan sonra okuduğu rivayet edilen dualardan biri şöyledir:
“Allahım! Senden niyazım şudur ki ömrümün en hayırlısı son demleri, amelimin en hayırlısı bitimi, günlerimin en hayırlısı da sana kavuştuğum gün olsun”2
Yine Sevgili Peygamberimizin (sav) bir duası da şöyledir:
“Rabbim! Bütün işlerde âkıbetimizi hayırlı kıl, bizi dünya mahcubiyetinden ve âhiret azabından koru” şeklindeki bir duayı Resûlullah’a nisbet etmiş ve bunun hâtimetü’l-hayr ile ilgili olarak nakledilen dua olduğunu söylemiştir.3
Yine hüsn-i akibet için yapılacak dualardan biri de şudur;
“Ey kalpleri halden hale çeviren Allah! Benim gönlümü dinin üzere sabit kıl” 4
Bediüzzaman Hazretleri ise şöyle demektedir;
...ehl-i îmân ve ehl-i tâat için -hüsn-ü hâtime şartıyla- ebedî ve tükenmez bir hazinenin bileti çıkacağını, yüzde yüz ihtimâl ile haber veren; ve sefâhet ve haram ve i‘tikādsızlık ve fıskta devam edenler, tevbe etmemek şartıyla- ya i‘dâm-ı ebedî -âhirete inanmayanlara- veya dâimî ve karanlık haps-i münferid -bekā-yı rûha inanan ve sefâhette gidenlere- ve şekāvet-i ebediye i‘lâmını alacaklarını, yüzde doksan dokuz ihtimâl ile kat‘î haber veren, başta ellerinde nişâne-i tasdîk olan hadsiz mu‘cizeler bulunan yüz yirmi dört bin peygamberler; ve onların verdikleri haberlerin izlerini ve sinemada gibi gölgelerini, keşifle ve zevkle görüp tasdîk ederek imza basan yüz yirmi dört milyondan ziyâde evliyâlar...5
Bir kimse imansız ölürse Allah muhafaza ebedi cehenneme gider. Cennetin kokusunu dahi duyamaz. İmanlı ölen kimseler için iki seçenek vardır:
1. Sevapları günahlarından daha çok olduğu için hesabını güzel bir şekilde verip Allah'ın affına mazhar olarak direk cennete gider.
2. Günahları sevaplarından çok olur. Bununla birlikte peygamberimizin şefaati veya Allah'ın affı kendine yetişmezse temizlenene kadar cehenneme gider. Temizlendikten sonra cennete gider. Ebedi cehennemde kalmaz.
Ayrıca bakınız;
Tahkiki İmanı Elde Etmenin Yolları Nelerdir?
Gazzâlî, İḥyâʾü ʿulûmi’d-dîn, Kahire 1332, c.4, s. 173
Nevevî, s. 69; Heysemî, X, 110
Keşfü’l-ḫafâʾ, I, 180)
Müsned, IV, 182, 418; İbn Mâce, “Duʿâʾ”, 2; Tirmizî, “Ḳader”, 7
Bediüzzaman Said Nursi, Asa-yı Musa, Hayrat Neşriyat, Isparta 2015, s. 8
