"O edviyelerden, zîhayat bir macun istenildi. Hem hayatdar hârika bir tiryak onlardan yapılmak îcab etti. Geldik, o eczahanede, zîhayat macunu ve hayatdar tiryakı çoklukla efradını gördük." 

Bu eczane örneğinde hayat sahibi bir macun ve tiryak demesinin sebebini anlayamadım?

Üstadımızın burada macun ve tiryak demesi bir benzetmedir. Macun ile birçok maddelerden bir araya getirilmiş hayat sahibi varlıklar kastedilmiş. Onların bu karmaşık yapılarına dikkat çekilmiş. Böyle karmaşık yapılardan mükemmel bir sistemin ortaya çıkışı kastedilmiş macun tabiri ile.

Tiryak ile de, insanlar ve hayvanlar için ilaç mesabesinde de yine hayat sahibi olan bitkiler ve nebatat kastedilmiştir. Çünkü nebatat ta, birçok unsurdan meydana gelmesine rağmen onun şifa olma özelliği ön plana çıkarılmıştır.

Mevzunun devamında orayı Sevgili Üstadımız şöyle izah ediyor:

"İşte bu misâl gibi; herbir zîhayat, elbette zîhayat bir ma‘cundur. Herbir nebât, hayatdâr bir tiryâk gibidir. Çok müteaddid eczâlardan, çok muhtelif maddelerden ve gāyet hassâs bir ölçü ile alınan maddelerden terkîb edilmiştir. Eğer esbâba, anâsıra isnâd edilse ve “Esbâb îcâd etti” denilse; aynen o eczâhânedeki ma‘cunun, şişelerin devrilmesiyle vücûd bulması gibi, yüz derece akıldan uzak, muhâl ve bâtıldır." (Lemalar, 23.lema)

Eczahanedeki macunlar nasıl hassas ölçülere ve mizanlara sahipse; her bir hayat sahibi de ondan çok daha hassas ölçü ve mizanlara sahiptir. Dolayısıyla eczanedeki macun ve ilaçlar nasıl sadece sebeplere verilemiyorsa bu kadar çoklukla yaratılıp hayat sahipleri olan insanlar, hayvanlar ve bitkiler de sebeplere verilemez ve onlar yaptı denilmez.

Ayrıca bakınız:

/soru-cevap/macun-ve-tiryak