Sorular

Bediüzzaman Hazretleri'nin kaleme aldığı bu eser, uzun ve ilmî bir risaledir. Meleklerin varlığı, ruhun bekâsı (ebedî olması) ve haşir, yani ölülerin kıyametten sonra yeniden diriltilmesi konularını detaylı olarak izah ve isbat etmektedir. Bu eseri dikkatle okuyan, Allah'ın izni ve ihsanıyla meleklerin varlığı, ruhun ebedî olması, kıyamet ve âhiretin varlığı noktasındaki şüphe ve tereddütlerinden tamamen kurtularak kuvvetli bir imana kavuşabilir.29. Söz eserinin tamamını okumak için lütfen bakınız: 29. SÖZ29. Söz konu başlıkları ve sayfa numaraları aşağıdaki gibidir.1 Mukaddime: Hakikat ve hikmetin melaikenin varlığını iktiza etmesi….181Birinci Maksad: Melaikenin varlığını isbat eden dört esas….182Birinci Esas: Hayat ve şuurun melaikenin vücudlarını iktiza etmesi…182İkinci Esas: Melaikenin vücuduna bütün ehl-i akıl ve ehl-i naklin ittifak etmesi….187Üçüncü Esas: Melaikelerle insanların hadsiz görüşme hadiselerinin melaikenin vücuduna delaleti…188Dördüncü Esas: Melaikenin kısımları ve vazifeleri….190İkinci Maksad: Kıyameti ve ahret hayatını isbat eden bir mukaddime ile dört esas….193Mukaddime: Bir saray veya şehrin tahrib ve de tamir edileceği davasına terettüb eden altı sual….193Birinci Esas: Ölümden sonra ruhun baki kalacağına dair bir mukaddime ve dört menba ….193Mukaddime: Ebedi bir cemalin, âyinedâr müştakının da ebediyetini istemesi….194Birinci Menba: Herkes hayatına ve nefsine dikkat etse bir ruh-ı bakiyi anlayacağı….194İkinci Menba: Mükerreren vuku bulan alem-i ervahdaki ruhlarla görüşme vakaları….195Üçüncü Menba: Teğayyüre maruz olan nevlerdeki bekanın ruhun bekasına delaleti….196Dördüncü Menba: Kanun ve ruh arasındaki münasebetin bekaya delaleti….196 İkinci Esas: Saadet-i ebediyeye muktezi mevcud olduğunu gösteren on medar….197Birinci Medar: Kainatın umumunda görünen nizam-ı ekmel….197İkinci Medar: Hilkat-ı kainatta görünen hikmet-i tâmme ….197Üçüncü Medar:Hilkat-i mevcudattaki adem-i abesiyyet…197Dördüncü Medar: Pek çok haşir ve kıyamet numunelerinin kıyamet-i kübraya işareti…198Beşinci Medar: Beşerin ruhunda münderic hadsiz istidadların saadet-i ebediyeye işareti…199Altıncı medar: Sani-i zül-celalin rahmetinin saadet-i ebediyeyi göstermesi…..200Yedinci medar: Şu kainatta görünen mehasin, kemalat ve incizabların işareti …200Sekizinci Medar: Vicdanın saadet-i ebediyeye işareti ….200Dokuzuncu Medar: Muhammed-i Arabî asm.ın ihbarı….201Onuncu Medar: Kur'an'ın haber ve delilleri; ve numune olarak iki ayetin delaleti….201  Üçüncü Esas: Haşri yapacak  Zat-ı Zülcelalin buna nihayet derecede muktedir olduğunun isbatı….201Birinci Mesele: Kudret-i İlahiye'nin zâtî oluşu ….205İkinci Mesele: Kudretin eşyanın melekût cihetine taalluk etmesi….206Üçüncü Mesele: Kudretin eşyaya nisbetinin kanunî oluşu …..206Dördüncü Esas: Şu dünyanın kıyamet ve haşre kabiliyetine dair dört mesele….209Birinci Mesele: Şu kâinatın ölmesinin mümkün oluşu…..209İnce Remizli Bir Mesele: Dünya'nın ahiret hesabına şeffaflaşması….209İkinci Mesele: Mevt-i dünyanın vuku bulması….210Üçüncü Mesele: Ölecek alemin dirilmesinin mümkün oluşu…..211Remizli bir nükte: Şu kainat içinde her tarafa uzanan iki unsur….211Dördüncü Mesele: Alemin dirilmesinin vaki olacağı….213 Tasdiknâme: Bu risalenin hakkaniyetini tasdik eden harika elif tevafukunu beyan eder…215Bediüzzaman Said Nursi, Sözler, Hayrat Neşriyat, Isparta 2016, s.180-218

Vahidiyet; Cenâb-ı Hakk'ın sıfatlarda ortağının olmamasına denir. Vâhidiyet, Cenâb-ı Hakk'ın zâtını, sıfatlarını ve bütün varlıkları birbirlerinden ayıracak şekilde tüm tafsilâtıyla bilmesine ve kemâl sıfatlarının tümüyle muttasıf olmasına denir. Felsefede vâhidiyet, bütün kâinâtı ilk ilkeden (mebde-i vâhid) bilmeye, her şeyin ondan olduğunu söyleyen mezhebe denir. Bediüzzaman Hazretlerine göre Vâhidiyet, bütün varlığın Cenâb-ı Hakk'ın mülkü olması ve her şeyin Allah (cc) tarafından yaratıldığı anlamına gelmektedir. Bundan dolayıdır ki her bir şeyin imdâdına her şeyi gönderir. Bediüzzaman Hazretleri, vâhidiyette bir ihâta bulunduğunu ifade etmektedir. Bediüzzaman Hazretlerine göre ilâhî sıfatların Ehadîyet ve Vâhidiyet olmak üzere iki şekilde tecellîsi bulunmaktadır. Yani Vâhidiyet, sıfatların bir tecellîsidir. Bu nazarla Vâhidiyet'in farklı bir tanımını şöyle yapmaktadır: Cenâb-ı Hakk'ın vesâit ve esbâb perdesi altında ve bir kânun-u umumî sûretindeki tasarrufâtıdır. Bediüzzaman Hazretlerine göre Vâhidiyet, Cenâb-ı Hakk'ın varlıklarla ilgili her bir isminin bütün varlıkları kuşatmasına denir. Bediüzzman Hazretleri Vâhidiyet'in her şeyi ve her yeri kuşatmasından dolayı celâl ve haşmeti gösterdiğini ifade etmektedir.1 Muhlis Körpe, Risale-i Nur Istılahları, Süeda Yayınları, Isparta 2021, s.197

İslam inancının temelinde yer alan en büyük hakikat, Allah'ın birliğine (Tevhid) iman etmektir. Bu birliğin özünü anlatan kavramlardan biri Vahdaniyettir. Vahdaniyet; Allah'ın zat, sıfat ve fiillerinde her yönden bir ve tek olduğunu ifade eder. Tevhid ise bu birliğe inanmak, Allah'ı her şeyden üstün ve benzersiz olarak kabul etmektir. Bu birliğin kâinattaki yansımaları farklı derecelerde tecelli eder. İslâm düşüncesinde bu tecelliler iki kavramla açıklanır: Vahidiyet ve Ehadiyet. Her iki kavram da Allah'ın birliğini anlatır; fakat biri genel ve küllî, diğeri ise hususî ve ferdî bir bakış açısını temsil eder.Vahidiyet“Vahid” kökünden gelen bu kelime, sayı bakımından teklik anlamındadır. Yani Allah birdir, ortağı yoktur. Ancak bu birlik genel bir tecelli şeklinde görünür; Allah'ın birliği bütün kâinat çapında kendini gösterir. Vahidiyet, çokluk içinde birliğin görünmesi demektir. Etrafımıza baktığımızda dağlar, denizler, hava, güneş gibi unsurların bir düzen içinde hayata hizmet ettiğini görürüz. Bu düzen, hepsinin bir elden, yani tek bir kudret tarafından idare edildiğini gösterir. İşte bu, Vahidiyet tecellisidir.Aynı şekilde, bütün hayvan türlerinde benzer organlar ve sistemler vardır. Göz, kalp, akciğer, kan dolaşımı, solunum gibi. Bu benzerlik, hepsinin aynı Yaratıcı'nın eseri olduğunu gösterir. Kısacası Vahidiyet, çoklukta birliğin görünmesidir.Bu hakikat, güneş misaliyle daha iyi anlaşılır. Güneş gökyüzünde bir tanedir; ama ışığıyla sayısız aynalarda görünür. Her aynadaki yansıma, “Güneş birdir” hakikatini gösterir. İşte bu, Vahidiyet'in bir örneğidir. Birliğin, çokluk içindeki tecellisidir.Ehadiyet“Ehad” kökünden gelen bu kelime, benzeri olmayan tek anlamındadır. Allah'ın zatı hiçbir şekilde bölünmez, parçalanmaz ve eşi yoktur. Bu yönüyle Ehadiyet, Allah'ın zatının mutlak birliğini ifade eder. Türkçede buna en yakın kelime “tek”tir.Ehadiyet tecellisi, Allah'ın varlık ve birliğinin her bir şeyde ayrı ayrı görünmesidir. Yani hangi varlığa dikkat edilse, o şey yalnızca Allah'ın eseri olabilecek bir mükemmellik taşır. Bir insan, bir çiçek veya bir yıldız; her biri tek başına, “Bu varlığı ancak Allah yaratabilir” dedirtir.Bu durumu yine güneş örneğiyle açıklayabiliriz: Güneş bir aynaya yansıdığında, o aynaya ışığı, ısısı ve görüntüsüyle tam olarak girer. Sanki yalnız o aynaya bakıyormuş gibidir. İşte bu Ehadiyet tecellisidir. Allah'ın birliğinin her bir varlıkta hususî ve doğrudan görünmesidir. Bediüzzaman Said Nursî, bu manayı şu sözlerle açıklar:Tecelli-i Ehadiyet: Sâni'-i Zülcelâl, cisim ve cismânî olmadığı için, zaman ve mekân onu kayıd altına alamaz. Ve kevn-ü mekân, onun şuhûduna ve huzuruna müdâhale edemez. Vesâit ve ecrâm onun fiiline perde çekemez. Teveccühünde tecezzî ve inkısâm olmaz. Bir şey bir şeye mâni' olmaz. Hadsiz ef'âli bir fiil gibi yapar.1 Yani Allah, zat-ı ehadiyetiyle her bir şeyin yanında hazırdır; her varlığı bizzat O yaratır. İşte bunun her bir varlık üzerindeki görünmesi Ehadiyet tecellisidir.Sonuç olarak;Bir olan Allah'ın varlığının çok şeyde görünmesi “Vahidiyet”, tek bir şeyde görünmesi ise “Ehadiyet” olarak ifade edilir. Bu iki kavram arasındaki fark şöyle özetlenebilir:Vahidiyet : Allah'ın birliğinin umumî tecellisi  Ehadiyet: Allah'ın birliğinin hususî tecellisiTecelli Alanı: Vahidiyet, kâinatın tamamında, küllî düzeyde, Ehadiyet ise her bir varlıkta, cüz'î düzeyde.Vahidiyette güneş örneği bütün aynalarda görünürken ehadiyette ise güneşin bir aynada tam yansıması. Sonuç: Vahidiyette Allah birdir, ortağı yoktur. Ehadiyette her şeyde Allah'ın mührü vardır.Vahidiyet içinde Ehadiyet cilvesi görünür. Yani umum eşyada bir birlik vardır (Vahidiyet), Fakat her bir şeyde de Hâlık'ının hususî bir mühür ve imzası vardır (Ehadiyet).Kâinatın tamamı Allah'ın birliğini topluca gösterirken (Vahidiyet), her bir zerre ve varlık da o birliğin kendisinde tecelli ettiğini gösterir (Ehadiyet). Böylece insan, hem kâinatın geniş dairesinde hem de kendi varlığında, bir ve tek olan Allah'ın birliğini görür ve tasdik eder.Bediüzzaman Said Nursi, Mektubat, Hayrât Neşriyat, Isparta, 2011, s. 96