29. Söz'ün "fail muktedirdir" bahsinde, Allah'ın kudretinin eşyanın melekütiyyet cihetine tesir ettiğini, bu yüzden zerrenin şemse denk olduğunu söylüyor. Bunu nasıl anlamalıyız?

Eşyanın melekutiyeti tabiri ile kasd olunan mana; her şeyin Allah'a bakan gerçek halidir. Peki bu hal nasıldır?

Bu halde her şey, bütün özelliklerini her an Allah'a borçludur.  Hiç bir şeyin kendine ait bir tesiri yoktur. Tesir sahibi olan yalnız kudret-i ilahiyedir.

Bu noktadan bakıldığında, insan için zorluk sebebi gibi görünen, büyüklük, ağırlık, sertlik, kuvvetlilik, sıcaklık gibi özellikler dahi gerçekte Allah tarafından yaratılmaktadır.

Mesela bir elmanın ağırlığı Allah tarafından yaratıldığı gibi Dünya'nın ağırlığı da Allah tarafından yaratılmaktadır. Öyleyse bu ağırlığın Allah'ın kudretine yaptığı hiç bir baskı yok demektir. Çünkü varlığını her an o kudrete borçlu olan bir şeyin ona baskı yapması mümkün değildir.

Aynı şey koca kainat için de geçerlidir. En ufak bir esir zerresi ile o zerrelerin toplamından oluşan koca kainatın dahi kudret-i ilahiyeye karşı direnci sıfırdır. Çünkü direnç uygulayacağı vehmolunan bütün sıfatları yaratan zaten o kudrettir. Dolayısıyla Allah'ın kudreti karşısında zerre ile güneş eşittir.

Yani, "aslında güneş daha zor da olsa Allah'ın sonsuz kudreti karşısında bunun hiç bir önemi yoktur" düşüncesi dahi doğru değildir.

Çünkü güneşin o kudrete zerreden daha fazla çıkardığı hiç bir zorluk yoktur. Her şey Allah'ın kudreti karşısında sonsuz kolaylıktadır.