"Sıfat-ı kelâmdan gelen evâmir-i teşriiyeye karşı itaat ve isyan olduğu gibi, sıfat-ı iradeden gelen evâmir-i tekviniyeye karşı da itaat ve isyan vardır. Evvelkide mükâfat ve mücazat galiben âhirette olur; ikincisinde ağlebi dünyada olur." "Hakikat-i İslâmiyetin kuvveti nispetinde, Müslümanlar o kuvvete göre hareket etmeleri derecesinde ehl-i İslâm temeddün edip terakki ettiğini tarih gösteriyor. Ve ehl-i İslâmın hakikat-i İslâmiyede zaafiyeti derecesinde tevahhuş ettiklerini, vahşete ve tedennîye düştüklerini ve hercümerc içinde belâlara, mağlûbiyetlere düştüklerini tarih gösteriyor."

Peygamberimizi örnek almak, İslam birliği, uhuvvet, kardeşlik, Risale-i nur mesleğinde gitmek. Bunlar evâmir-i tekviniye midir?

Sualinize evet demekle birlikte; çalışkan olmak, gayret etmek, işini en güzel şelikde yapmayı da dahil edebiliriz.

Aşağıya bu mesele ile ilgili şu izahları da alıyoruz:

Rabbimizin kainatta iki şekilde kanunları ve şeriatı vardır.

1. İrade sıfatının tecellisi olarak tekvinî kanunlardır ki, adetullah, sünnetullah, şeriat-ı fıtriye diye adlandırılır. Tabiatperestler bu kanunlara tabiat adını vermişlerdir.

2. Kelam sıfatının tecellisi olarak teklifî kanunlardır ki, Kuran'dır ve buna şeriat-ı garra denilir. 

Bu iki tarz kanuna isyan ve itaat mümkündür. Kanuna isyan ve itaatin muhakkak bir ceza ve mükafatı olacaktır. Aksi halde o kanunun bir manası olmaz. Tekvinî kanunların mükafat ve cezası dünyada, teklifî kanunların mükafat ve cezası ahirette verilir.

Meselâ nasıl, sabrın mükâfâtı zaferdir. Atâletin(tembelliğin) mücâzâtı(cezası) sefâlet. Öyle de sa‘yin(çalışmanın)sevabı olur servet. Sebatta da galebedir mükâfât. Zehirin ikābı(cezası) bir maraz(hastalık), panzehirin sevabı bir sıhhattir. 

Bu misallerde olduğu gibi, tekvinî kanunlara riayet edenler mükafatını, etmeyenler cezasını bu dünyada görürler.

Bazen iki şerîat evâmiri, bir şeyde beraber müctemi‘dir, her birine bir cihet. 

Hem tekvinî  hem de teklifî emirler aynı şeyde olabilir. Mesela cihad teklifî bir emir olmakla beraber savaşa hazırlık yapmak, strateji planları ... vs. tekvinî emirlerdir. İki emir de küffara karşı mücadelede mevcuttur. Aynı emirleri küffar için de caridir.

Ayrıca bakınız:

https://www.risaleonline.com/soru-cevap/iki-seriat

https://www.risaleonline.com/soru-cevap/irade-ve-mesiet

yusuf tamamladı