İnsan ve hayvan resmi yapılmamasına dair çokça hadis var. Fakat eğitimde, özellikle de çocukların öğrenimlerinde ve dini eğitiminde de(namaz kılmayı öğretme vb.) çokça insan, çocuk çizimleri kullanıyoruz ve çiziyoruz. Dini çizgi filmlerde ve dini çocuk kitaplarında da kullanılıyor. Burada ölçü var mıdır ve ne olmalıdır?

Tevhid inancını esas alan İslâm, bu inancı korumak için son derece titizlik göstermiştir. Akla ve kalbe, gizli ve açık bir şekilde girebilecek her tür şirk ve putperestlik yolunu kapatmıştır. Bu sebeple Hz. Peygamber (a.s.m.) İslam’ın ilk döneminde, ne suretle olursa olsun, tasvir (resim-heykel) yapmayı ve tasvirli eşya kullanılmasını yasaklamıştır.

Çünkü Hz. Peygamber (a.s.m.) şirkle mücadele halindeydi; insanları putlara, heykellere, resimlere ibadetten uzaklaştırıyordu.

Nitekim resim ve heykeli şiddetle yasaklayan “Kıyamet gününde en şiddetli azaba maruz kalacak olanlar Mûsâvvirlerdir.” [1] ; “Bu tasvirleri yapanlara kıyamet gününde azap edilir ve onlara ‘Hadi bakalım, yaptığınız şu suretlere bir de can verin’ denilir. İçinde suret bulunan eve melekler girmez” [2] gibi hadisler bu dönemde söylenmiştir.

Buradan, yasaklanan şeyin bunların kişileri şirke götürmesi, kutsallık ve tapınma aracı yapılması olduğu anlaşılmaktadır.[3]

Daha sonraki dönemlerde ise İslam bilginleri, suret yapmanın hükmüyle ilgili olarak farklı mütalaalarda bulunmuşlardır. Bazı âlimler yukarıdaki hadislerden hareketle, ayrım yapmaksızın suret yapmayı caiz görmezken, bundan suretin başıyla gövdesinin irtibatsız olması, ya da başsız olması gibi canlı hükmüne girmeyeceği durumları istisna etmişlerdir. 

Bir kısım âlimler ise ibadet ve tazim amacı taşımayan eğitim amaçlı canlı resmi yapılmasına olumlu bakmışlar, böyle bir amaca yönelik olmayan ve daha çok heykel tarzı, tam vücutlu suretleri yapmayı ve duvarlara asmayı caiz görmemişlerdir. [4]

Resmi caiz görenler gerek oyuncakların yasaklanmaması gerekse örtülere nakış ve desen şeklinde canlı tasvirlerinin yapılmasının caiz olmasından hareketle, tapınma ve Allah’ın yaratma sıfatına benzetme gibi bir amaç olmadıkça resim çizmekte beis olmadığını belirtmişler; ancak resmin dinin genel hüküm ve ahlak ilkelerine ters olmaması gerektiğini de vurgulamışlardır. İçinde yaşadığımız çağın gerçeklerine ve ihtiyaç ilkesine uygunluğu bakımından bu görüş tercih edilebilir. 

[1] Buhârî, Büyu’, 36; Libas, 89

[2] Buhârî, Bed’ü’l-halk 7; Libas, 92, 95; Ebû Dâvûd, Tahâret 91

[3]  Cezîrî, Kitabü’l-Fıkh ala’l- mezâhibi’l-erba’a, II, 34

[4] Kâsânî, Bedâiu’s-sanâî, V, 127