Allah'ın isim ve sıfatları arasında nasıl bir fark vardır?

Sıfat: “Nitelemek, bir şeyin halini ve özelliklerini anlatmak” manasınadır. Terim olarak “ Allah’ın zatına nisbet edilen mana” diye tanımlanabilir. Eğitim- öğretim ve telif çalışmalarında kolaylık sağlamak, konuyu belli bir sistem dahilinde sunmak amacıyla âlimler sıfatları tasnife tabi tutmuşlardır.

1. Sıfât-ı tenzihiye: Cenab-ı Hakkın şanına uygun düşmeyen ve ondan uzak olan eksiklikleri ifade eder. Acz, eksiklik ve yaratılmışlık özelliği taşıyan manalar olup, bunların zat-ı ilahiyede bulunmadığını, zatın bu tür mefhumlardan münezzeh ve yüce olduğunu söylemek gerekir. Başka bir tabirle “Allah’ın ne olmadığını” ifade eden bu sıfatlar bütün İslam müntesiblerince benimsenmiştir. Sıfât-ı selbiye diye de anılan ve sayıları çok olan bu sıfatların hepsi tevhid ilkesini destekleyici mahiyette olup altı tanesine kelam kitaplarında yer verilmiştir. Vücud, Kıdem, Beka, Muhalefetün li’l havadis, Kıyam bi-nefsihi, Vahdaniyet.
2. Sıfât-ı haberiye: Nass yoluyla sabit olan sıfatlar demek olup aslında sıfat-ı tenzihiye içinde mütalaa edilir. Haberi denmesinin sebebi, sözlük anlamlarıyla yaratılmışlık özelliği taşımış olmalarıdır. Öyle ki ayet ve hadisle sabit olmasalardı zat-ı ilahiyeye izafe edilmeleri düşünülemezdi. Vech(yüz), ayn(göz), istiva(taht üzerine oturma) gibi.
3. Sıfat-ı subutiye: Allah’ın zatına nisbet edilen ve onun ne olduğunu ifade eden sıfatlardır. Cenab-ı Hakkın şanına uygun ve zatı için sabit olan kemalatı ifade eder. Hayat, ilim, sem’, basar, kudret, irade ve kelam. Maturidiye alimleri tekvini de eklemişlerdir.
4. Sıfat-ı fiiliye: Allah-kainat ve Allah-insan ilişkisini ifade eden sıfatlardır. Halk(yaratmak), ihya(hayat vermek), terzik(rızıklandırmak) gibi.

Esma-i Hüsna: Allah’a nisbet edilen isimleri ifade eder. Esma-i hüsnadan Allah, Rahman, Rab gibi bazıları zat-ı ilahiyeye delalet etmekte ve diğer isim ve sıfatları kendinde toplamaktadır. Alim, Habîr, Semi’ gibi bir kısmı ise sadece belli bir niteliğe delalet eder. Bu isimler ayrıca kendi aralarında Allah’ın kendisini niteleyenler(zatî), kainatın yaratılması ve yönetilmesine delalet edenler( fiili-kevni), yücelik ifade edenler(tenzihi), zikir ve duada kullanılanlar, lütuf ve rahmetini gösterenler gibi gruplara ayrılırlar.