Risale i Nur'da sıklıkla geçen dimağ kavramının manası, içeriği, mahiyeti nedir?

“Dimağ” beyin, kafanın içi anlamlarına gelen Arapça kökenli bir kelimedir. Bu kavrama Türk Dil Kurumu “beyin, bilinç, zihin” olarak (TDK), Kamus-ı Türki ise bu anlamlara ek “şuur”  olarak mana vermiştir.

“Dimağ”,  akıl, zihin, fikir, zekâ ve beyini içine alan bir kelimedir. Bediüzzaman Üstadımız Risale-i Nur’da “Dimağ” kelimesini “zihin, akıl, kalp, ruh, hayal, hafıza, fikir, beyin, zekâ” gibi kavramları karşılayacak şekilde kullanmış ve dimağın mertebelerinden bahsetmiştir. Bu mertebeler tahayyül, tasavvur, taakkul, tasdik, iz’ân, iltizâm, itikâd olarak sıralanmaktadır.

Dimağda merâtib var, birbiriyle mültebis, ahkâmları muhtelif. Evvel tahayyül olur, sonra tasavvur gelir. Sonra gelir taakkul, sonra tasdîk ediyor. Sonra iz‘ân oluyor. Sonra gelir iltizâm, sonra i‘tikād gelir. İ‘tikādın başkadır, iltizâmın başkadır. Her birinden çıkar bir hâlet. Salâbet i‘tikāddan, taassub iltizâmdan, imtisâl iz‘ândan, tasdîkten iltizâm, taakkulde bîtaraf, bî-behre tasavvurda. Tahayyülde safsata hâsıl olur, mezcine eğer olmaz muktedir. Bâtıl şeyleri güzel tasvîr etmek her demde, sâfî olan zihinleri cerhdir, hem idlâli. (Nursi, 2010, s. 331)

Dimağın mertebeleri ve mahiyeti hakkında detaylı bilgi için tıklayınız.

Dimağ kelimesinin tüm lügat manalarına ulaşmak için tıklayınız.

Kaynakça

Nursi, B. S. (2010). Sözler. İstanbul: Altınbaşak Neşriyat.

TDK. TDK. Kasım 18, 2018 tarihinde Türk Dil Kurumu: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=D%C4%B0MA%C4%9E adresinden alındı