Peygamber Efendimiz saçlarını tarar mıydı? Bu husustaki tavsiyeleri nelerdir?

Hz. Peygamber döneminde erkekler saçlarını genellikle ortadan ikiye ayırırlardı. Resûlullah da bir ara saçını alnına salmış, daha sonra saçlarını ikiye ayırmıştır. (Buhârî, libâs 70 (VII, 59); Müslim, fadâil 90 (II, 1817-18).

Onun bu uygulamasından hareketle saçları ortadan ikiye ayırmak sünnet kabul edilmiştir. (Ebû Dâvûd, tahâret 29 (I, 46)).

O dönemdeki erkeklerin saç modellerinden biri de saçın arkadan topuz şeklinde bağlanmasıdır. Ancak Allah Resûlü bu modeli tasvip etmemiş; (İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik (ö. 218/833), es-Sîre (el-Mektebetu’şşâmile el-isdâru’s-sânî), II, 594; İbn Hanbel, I, 304; Müslim, salât 232 (I, 355)). Özellikle bu halde namaza durulmamasını ve bu şekilde namaz kılan kimsenin, elleri arkada bağlı namaz kılan kimse gibi olduğunu söylemiştir. (Ebû Dâvûd, salât 87 (I, 425); Nesâî, tatbîk 57 (II, 215-16)).[1]

Allah Resûlü, “Saçı olan ona ikram etsin” (Ebû Dâvûd, tereccul 3 (IV, 394-95)). Buyurarak saçın temiz ve bakımlı olmasını tavsiye etmiş ve saçına bakım yapmayan, saçı başı dağınık kimseleri de uyarmıştır. (Ebû Dâvûd, libâs 14 (IV, 332-33); Nesâî, zînet 60 (VIII, 183-84)). Bir defasında saçı başı dağınık biri mescide girince, eliyle çıkmasını işaret etmiş, adam saçını başını düzeltip geldikten sonra, “Herhangi birinizin böyle gelmesi, şeytan gibi saçı başı dağınık bir halde gelmesinden daha iyi değil mi?” (Mâlik, şa‘r 7 (s. 949)). Buyurarak saçın bakımlı ve estetik görünümlü olmasını istemiştir. Kendisi de saçına her fırsatta bakım yapmış, hatta itikâfta bile eşi Hz. Âişe onun saçını yıkamış ve taramıştır. (Buhârî, i‘tikâf 2 (II, 256); Müslim, hayz 7 (I, 244); İbn Mâce, sıyâm 64 (I, 565)).

Haftada en az bir kez saçı yıkamayı, (Müslim, cum‘a 9 (I, 582)). Özellikle de cuma günleri yıkanıp saçları yağlamayı ve güzel koku sürünmeyi tavsiye eden (Dârimî, salât 191 (s. 300)). Resûlullah (sav), abdest sırasında saçlarını meshederken bile saçlarının şeklini bozmamaya özen göstermiştir. (İbn Hanbel, VI, 359; Ebû Dâvûd, tahâret 51 (I, 91)).

Hz. Peygamber’in yakın arkadaşları da saç bakımı ve saç estetiğine önem vermişler ve zaman zaman bu konuda birbirlerini uyarmışlardır. (Ebû Dâvûd, tereccul 1 (IV, 392-93)).

Saçın taranması ve bakımı konusunda Hz. Peygamber’den farklı rivayetler gelmiştir. Bazı rivayetlerde her gün taranmaya ve bakım yapmaya izin verilirken (Nesâî, zînet 60 (VIII, 184)). Bazılarında her gün taranma yasaklanmıştır. (Ebû Dâvûd, tereccul 1 (IV, 392-93); tahâret 15 (I, 30); Tirmizî, libâs 22 (IV, 234); Nesâî, zînet 62 (VIII, 185)). İzin veren rivayetlerden hareketle bazı sahâbîler her gün saçına bakım yapmış, hatta günde iki defa saçına yağ sürenler olmuş; (Mâlik, şa‘r 6 (s. 949)). Yasak rivayetinden hareket eden bazıları ise saç bakımını ihmal emişlerdir. (Nesâî, zînet 7 (VIII, 132)).

Hadislerden ve Resûlullah’ın (sav) uygulamalarından anlaşıldığına göre saça bakım yapmakta ve her gün taranmakta dînen herhangi bir sakınca yoktur. Nitekim uzun ve gür saçlı bir sahâbînin saçları konusunda soru sorması üzerine Peygamberimiz (sav), saçlarına iyi bakmasını ve her gün taranmasını söylemiştir. (Nesâî, zînet 60 (VIII, 184)). Kanaatimizce yasak rivayetleri, saç bakımı ve taranma konusundaki aşırılıkla ilgilidir. Nitekim bazı rivayetlerde aşırı taranma/süslenme yasaklanmıştır. (İbn Hanbel, VI, 22). Dolayısıyla aşırıya kaçmadan saça bakım yapıp taramakta herhangi bir sakınca yoktur.[2]