Günde kaç öğün yemek yenilmelidir, sünnet olan nasıldır?

İslâm dini, yeme ve içme konusunda dengeli beslenme ve tüketimi emretmiş, ihtiyaç fazlası tüketimi “israf” ve ihtiyaç olmayan yönde tüketimi de “tebzîr” olarak adlandırıp yasaklamıştır. Günümüzde aşırı beslenmenin ve israfın ciddi düzeyde sağlık ve ekonomik problem haline gelmesi, İslâm dininin bu alandaki ilke ve önerilerinin önemini daha iyi bir şekilde ortaya koymaktadır.

Yeme ve içme konusunda bir Müslümanın alacağı ölçü, şu hadis-i şerifte vurgulanmaktadır: “Âdemoğlu midesinden daha kötü bir kap doldurmamıştır. Âdemoğluna kendisini ayakta tutacak kadar yemesi ve içmesi yeterlidir. Şayet bu miktardan fazla yiyecek ise midesini üç kısma ayırsın; bir kısmı yemek, bir kısmı sıvı ve bir kısmı da nefes için ayrılmalıdır.”[1] Yine Hz. Peygamber (s.a.s.), bir olay nedeniyle şöyle buyurmuştur: “Mümin bir midesine koymak için yer, kâ­fir ise karnındaki yedi bağırsağını doldurmak (karnını şişirmek) için yer.”[2] Başka bir rivayette ise Hz. Peygamber (s.a.s.), “İki kişinin yiyeceği üç kişiye, üç kişinin yiyeceği de dört kişiye yeter.”[3] buyurarak Müslümanların obur olmaması gerektiğine işaret etmişlerdir. Zira Resûlullah (s.a.s.), “Kişinin her iştahını çekeni yemesi israf olarak yeter.”[4] buyurmuşlardır.

Görüldüğü gibi çok yemek ve içmek, kâmil bir müminin sıfatı değildir. Nitekim Kur'ân-ı Kerîm'de bu husus “...inkâr edenler ise (dünyadan) faydalanırlar, hayvanların yediği gibi yerler....”[5] buyrularak inanmayanların yaşayışlarına dikkat çekilmektedir. O halde Müslümanda yeme ve içmeyi disipline edebilen bir irade olmalıdır.

Kaynaklarda Hz. Peygamber'in (s.a.s.) düzenli bir şekilde günde kaç öğün yemek yediğine dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte bu husustaki bazı rivayetlerden hareketle, (bulabildiği takdirde) günde en fazla iki öğün yediği şeklinde anlaşılabilen bazı bilgiler bulunmaktadır.[6] Yine sadaka-i fıtır miktarı ve yemin keffâreti ile ilgili fıkhî hükümlerden anlaşıldığı üzere genel olarak iki öğün yemek yemenin esas olduğu söylenebilir. Bununla birlikte ara öğünler almasında bir sakınca olmaz.

Sonuç olarak yeme ve içmede sünnete uygun olan; nimete şükretmek, yenilip içilenleri helâlinden seçmek, lüks ve israfa girmemek, acıkmadan yemeyip tam doymadan sofradan kalkmaktır. Şunu da ifade etmek gerekir ki; dengeli beslenme noktasında günlük kaç öğün yemek yenmesinin gerekliliği, kişinin durumuna, yaşına ve çalışma temposuna göre değişkenlik gösterebilir.[7]