Nefl kökünden türeyen nâfile kelimesi (çoğulu nevâfil) sözlükte “hak edilen miktara veya paya eklenen, ziyade, ilâve, fazlalık” gibi anlamlara gelir. Fıkıhta nâfile ve nefl kelimeleri, geniş anlamıyla dinen farz ve vâcip niteliğinde olmaksızın mükelleften yapılması istenen malî ve bedenî ibadetleri, dar anlamıyla farz, vâcip ve sünnet ibadetler dışında kişinin daha fazla sevap kazanmak için kendi isteğiyle yaptığı malî ve bedenî ibadetleri ifade eder.1
Yani nevâfil veya nâfile sünnetler, farz ve vacip ibadetlerin dışında, Peygamber Efendimiz’in (sav) yaparak teşvik ettiği ama bağlayıcı olmayan ibadetlerdir. Bunları yapmak sevap kazandırır, terk etmek ise günah değildir; ancak sürekli terk edilmesi hoş karşılanmaz.
Nevâfil yani nâfile sünnetlere örnek verecek olursak;
Teheccüd Namazı, Duha (Kuşluk) Namazı, Evvabin Namazı, Nafile oruçlar gibi...
Bedîüzzamân Hazretleri sünnetin kısımları ile alakalı şöyle bir taksimat yapmaktadır:
Resûl-ü Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın sünnet-i seniyesinin menbaı üçtür: Akvâli, ef‘âli, ahvâlidir. Bu üç kısım dahi, üç kısımdır: Ferâiz, nevâfil, âdât-ı hasenesidir.2
Sünnetin kısımları ile ilgili detaylı izah için lütfen bakınız;
https://risale.online/soru-cevap/sunnetin-kisimlari
Sonuç olarak; Nevâfil sünnetler, Allah’a yaklaşmak amacıyla yapılan ve zorunlu olmayan ibadet türleridir. Farzların yanında kulluğu kulluk bilincini güçlendirir, sevabı kazandırır ve kişinin Allah katındaki derecesinin artmasına vesile olur.
Fahrettin Atar, "Nafile", TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 32, 2006, ss. 290-292.
Bediüzzaman Said Nursi, Lem’alar, Hayrat Neşriyat, Isparta 2013, s. 60.