Allah'ın (c.c) gökleri ve yeri altı günde yaratması ne demektir? Araf suresi 54. Ayeti nasıl anlamak gerekir?
Kur'ân-ı Kerîm'de Allah'ın fiilleri için kullanılan gün tabirini yirmi dört saatlik zaman süresi şeklinde anlamamak gerekir. Nitekim başka âyetlerde O'nun fiilleri hakkında gün kelimesi "an" mânasında kullanıldığı gibi, Allah'ın katındaki bir günün insanların hesaplarına göre 1000 yıl tuttuğu da ifade edilmiştir. Her ne kadar âyetteki "altı gün"ü, dünya günüyle altı gün diye anlayanlar olmuşsa da, gökler ve yer yaratılmadan önce günden söz edilemeyeceği için, bilhassa bazı tefsirlerde bu altı günü, her birinin ne kadar süre devam ettiğini ancak Allah'ın bildiği "altı devir" diye anlamanın daha münasip olduğu belirtilmiştir.
Meselâ Risale-i Nur’da 14. Söz’de Üstad Bediüzzaman Hazretleri, altı günü, bin ve elli bin sene gibi büyük rakamlarla ölçülen altı devir olarak şöyle tarif etmiştir:
Birincisi: Meselâ, خَلَقَ السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضَ ف۪ي سِتَّةِ اَيَّامٍ “Altı günde yerleri ve gökleri yarattık” demek olan, hem belki bin ve elli bin sene gibi uzun zamandan ibâret olan eyyâm-ı Kur’âniye (Kur’an günleri) ile insan dünyası ve hayvan âlemi altı günde yaşayacağına işaret eden hakîkat-i ulviyesine (yüksek hakikate) kanâat getirmek için, birer gün hükmünde olan her bir asırda, her bir senede, her bir günde Fâtır-ı Zülcelâl’in halkettiği (yarattığı) seyyâl (akıp geçen) âlemleri, seyyâr (geçip giden) kâinâtları, geçici dünyaları nazar-ı şuhûda (gözlere) gösteriyoruz.[1]
Allah’ın Hakîm ismi her şeyde bir tertip ve sıra olmasını gerektirmiştir. Bu dünyada her şey kademe kademe olan gelişmeler sonunda ortaya çıkar. Meselâ, tohumdan ağaç gelişinceye kadar pek çok mertebelerden geçer. Bunun gibi kâinat da manevî bir ağaç hükmünde nur-u Muhammedî (sav) çekirdeğinden yaratılmıştır. Daha sonra tam miktarını Allah’ın bildiği altı devir içerisinde yedi kat sema, galaksiler, güneş sistemi ve dünya bir sıra ile yaratılmıştır.
Altı günde yaratmanın hikmeti hakkında İmam Kurtubî Hazretleri şöyle der:
“Allah isteseydi onları, bir anda yaratırdı. Fakat o kullarına işlerinde aceleci olmamalarını öğretmek istedi.”[2]
Bu konuda gelen sahih bir hadis ise şöyledir;
Ebû Hureyre’den rivayet edildiğine göre Resûlullah (s.a.v) onun elinden tutarak şöyle buyurdular: “Allah yeri/toprağı cumartesi günü yaratmış o toprakla da dağları pazar günü, ağaçlan pazartesi günü, sevilmeyen şeyleri salı günü, nuru çarşamba günü yaratmış. Yerin üzerine hayvanları perşembe günü yaymıştır. Adem'i de (as) cuma günü ikindiden sonra mahlûkâtın en sonunda ve cuma saatlerinin nihayetinde, ikindi ile akşam arasında yaratmıştır”[3]
[1]Sözler, Hayrat Neşriyat, Isparta 2015, s. 35.
[2]Safvetü't Tefasir, Araf Suresi 54. Ayet
[3] Müslim, Münafıkin 27; bkz. Ahmed İbni Hanbel, Müsned, 2/327