Gıyabi cenaze namazının hükmü nedir?
Gıyabi cenaze namazı için Ömer Nasuhi Bilmen'in Büyük İslam İlmihali kitabındaki izah şöyledir:
"Huzurda bulunmayan (gaib) bir ölü üzerine namaz kılmak caiz değildir. Çünkü kıble yönünden sapma hali olur. Doğu tarafında bir ölü olsa, namaza kıbleye doğru durulunca, ölü arkada veya solda kalır. Ölüye doğru dönülünce de kıbleden sapılmış olur.
(Malikîlere göre de ölünün huzurda bulunması şarttır. Fakat Şafiîlere göre, gaib üzerine de namaz kılınabilir. Çünkü Peygamber Efendimiz Necaşî'nin cenaze namazını bu şekilde kılmıştır. Buna cevab olarak deniliyor ki, bu Peygamber Efendimize mahsus bir iştir. Onun için bazı özel hallerin bulunması mümkün olan şeylerdir. Hanbelîlere göre de, aradan bir aydan fazla geçmemiş olunca gaib üzerine cenaze namazı kılınabilir.)"
Vehbe Zühayli'nin, İslam Fıkhı Ansiklopedisi kitabında ise şöyle izah edilmiştir:
"Bir beldede bulunmayan ölünün o beldedeki insanlar tarafından cenaze namazının kılınması hususunda fakihlerin iki görüşü vardır:
Hanefi ve Malikilere göre: Bu iki mezhebe göre cemaatin önünde hazır olmayan ve başka beldede bulunan ölüye cenaze namazı kılınması caiz değildir. Hz. Peygamberin(s.a.v) Necaşi'nin cenaze namazını kılması, lügat manasına hamlolur, yahud hususi bir olaydır. O halde gaib bir ölü üzerine namaz kılmak mekruhtur.
Şafii ve Hanbelilere göre: Mesafe yakın bile olsa velev ölü kıble yönünde bulunmasa da o beldede bulunmayan bir ölü üzerine namaz kılmak caizdir. Ama namazı kılanlar kıbleye yönelirler. Çünki Cabir'in rivayet ettiğine göre: "Hz. Peygamber(s.a.v) Ashameen-Necaşi üzerine cenaze namazı kıldırdıve bu namazda dört tekbir aldı." (buhari ve Müslimden)
Hanbeli mezheine göre, gaib namazı bir ay müddetle kılınabilir. Aynen kabir üzerine namaz kılma gibidir. Çünki ölünün cesedinin bir aydan fazla kokuşmadan kalmasının mümkün olduğu bilinmemektedir."