TOKİ’den Ev Almak Caiz mi?

“Vehbe Zuhayli dört mezhebe dair kitabında bey’ül mechul (mal veya fiyatı belli olmayan alış-veriş) bölümünde şunu söyler: Hanefi Mezhebine göre, satılan mal veya alınacak fiyat, cehalet-i fahişe kapsamında ise yani iki tarafın tartışmalarını netice veriyorsa o alış-veriş fasittir. Çünkü bu alış-veriş malı teslim etmeye ve bedelini almaya engel olur. Alış-veriş ile istenilen maksat gerçekleşmemiş olur.

Eğer bu cehalet, cehalet-i yesire yani iki tarafın tartışmalarına sebep olmayacak derecede ise o alış-verişi bozmaz. Zira malın teslim edilmesine ve bedelin de teslim alınmasına engel olmadığından alış-veriş ile kastedilen netice gerçekleşir.”[1]

Abdurrahmân el-Cezîrî de dört mezhebe dair kitabında[2] bu meseleyi aynen anlatmıştır.

Bu meselede ihtilafın olmadığı ve bütün ulemanın bunu ittifakla kabul ettiği bazı kaynaklarda bulunmaktadır.[3]

Bu alış-verişin gayet güzel bir şekilde mezheplere göre izahı İslamweb.net’te yapılıyor.

Bu hükme göre baktığımızda enflasyona, beyaz eşyaya, memur maaşına ve TEFE TÜFE’ye göre endeksli alış-verişlerde bir beis görülmüyor. Zira herhangi bir tarafın aldanması veya zarara girmesi söz konusu değildir. Belki bu şekilde her iki tarafın da hakları muhafaza ediliyor. Eğer enflasyon oranı %80 veya %100 artmış olsa bile yine de alıcı aldatılmamıştır. Çünkü alıcının da malının değeri o nisbette artmış olur. Şu anda devletimizin TOKİ aracılığıyla sattığı konutlar da buna göre gerçekleştiğinden bir sıkıntı görülmüyor.

Bir husus daha vardır ki; İbni Abidin Reddü’l-Muhtar’ın önsözünde buyuruyor ki “Avamın mezhebi olmaz. Onun mezhebi, müftüsünün mezhebidir.” Buna göre avam-ı halkın, itimad edilen Halil Günenç Hoca Efendi gibi âlimlerin fetvasına göre hareket edip güvenmeleri caizdir ve onları mesuliyetten kurtarır.

(Muhammed Zakir Çetin)