"Hem insanın letâifi içinde teşhîs edemediğim bir iki latîfe var ki, ihtiyâr ve irâdeyi dinlemezler; belki mes’ûliyet altına da giremezler. Bazen o latîfeler hükmediyorlar, hakkı dinlemiyor, yanlış şeylere giriyorlar." Buradaki iki letaife nedir? Nasıl anlamalıyız? İradeyi dinlememesini örneklerle izah edebilirmisiniz?

Bediüzzaman Hazretleri bizzat kendisi bu latifeleri teşhis edemediğini, adını koyamadığını beyan etmektedir. Risale-i Nur’un farklı yerlerinde benzer ifadeleri görmekteyiz. Bu iki latife hakkında ifadelerimiz tamamen tahmin olur. Bu tahminler de kişiye göre değişebilir.

İnsan, Allah’ın bütün isim ve sıfatlarına ayna olacak yüksek bir fıtratta yaratılmıştır. İnsan sahip olduğu iman ve şuur ile bu isim ve sıfatların bir kısmının manalarını ve tecellilerini -bir nebze- okuyup anlayabilmektedir. Ancak Rabbimizin insanda tecelli ettirdiği pek çok isim ve sıfatlarını bil(e)memektedir. Dolayısıyla Rabbimizin o isim ve sıfatlarının insandaki hassas ve derin tecellilerini de tam olarak tanımlayamamaktadır. Bu noktadan insan, yaşadığı bazı duygusal anların adını koyamaz. Hatta tarif de edemez. "Anlatamam, yaşamanız lazım!" der.

Hz. Üstad da bazı latifelerin üzerindeki tesirini bildirmekte ama o latifeleri isimlendir(e)memektedir. Ne olduklarını, mahiyetlerini elbette Yüce Allah bilir.

Bazen insanın iradesi kilitlenir, kapanır. Yapmaması gereken bir yanlışı bile bile yapar. Ya da yapması gereken bir vazifeyi, bütün ehemmiyetine binaen terk eder. İşte böyle durumlarda his, heves ve vehim gibi duyguların ağırlığı ile insan yanlışa düşer. Bu durum o insanın hakikatsiz ya da imansız birisi olduğunu göstermez. O anda bazı latifelerin hükmü altına girerek akıl ve kalbi mağlup olmuştur. İnkâra girmediği müddetçe mesuliyeti yoktur. Yeter ki irade ile yapılmış olmasın.

Bu konu ile alakalı detaylı izahlar için lütfen bakınız;

https://risale.online/soru-cevap/hayattaki-duygu-ve-hisler

https://risale.online/soru-cevap/kalb-ve-akli-dinlemeyen-duygular