Pencereler risalesinde 17 pencerede geçtiği üzere nihayetsiz cömertlik nasıl intizamsızlığa sebeb olur? Bir misal verebilir misiniz?

"Îcad-ı eşyada müşevveşiyyeti iktiza eden ve intizâmsızlığa sebeb olan nihayetsiz sehavet ve bir cûd-u mutlak, gâyet derecede bir insicam ve intizâm içinde görünüyor. İşte zemin yüzünü tezyin eden bütün nebâtatı gör."

Çok fazla ve çok çeşitli şeylere rızkını vermek ve ihsanda bulunmak noktasında sayı çok olduğundan karışıklığa sebeb olur. Çünki hem sayı çok hemde çeşit ve tür çok. Bununla birlikte her türün istediği rızık ve ihtiyaçları birbirinden farklıdır. Bütün bunlara tabir-i caizse hesabsız rızık vermek intizamsızlığa ve karışıklığa sebeb olur.

Eğer sizin evinize bin aded misafir gelse ve bu gelenlere ziyafet verseydiniz ve bu gelenlerin her biri birbirinden çok farklı yiyecekler isteseydi bütün onların isteklerini aynı anda karıştırmadan tek başınıza verebilir miydiniz?

Nebatat hayvanata takdim edilmiş ziyafet sofralarıdır. Karalar ayrı denizler ayrıdır. Her hayvanın cirmi ve yediği farklıdır. Bütün bunlara aynı anda gıdalarının intizamla verilmesi vahdeti gösterir.