Mühim Bir Suâl: Diyorsunuz ki: Muhabbet ihtiyârî değil. Hem ihtiyâc-ı fıtrîye binâen lezîz taâmları ve meyveleri severim. Peder ve vâlide ve evlâdlarımı severim. Refîka-i hayatımı severim. Dost ve ahbâblarımı severim. Enbiyâ ve evliyâyı severim. Hayâtımı, gençliğimi severim. Baharı ve güzel şeyleri ve dünyayı severim. Nasıl bunları sevmeyeceğim? Nasıl bütün bu muhabbetleri Cenâb-ı Hakk’ın zât ve sıfât ve esmâsına verebilirim? Bu ne demektir? Elcevab: Dört nükteyi dinle.1
Mühim/Önemli bir soru: Diyorsunuz ki: Muhabbet/sevgi, iradeyle tamamen kontrol edebildiğimiz bir şey değildir. İnsan, sevmek üzere yaratılmıştır. Fıtrî (doğal) olarak severiz. Hem de Fıtratımız/yaratılışımız da sevdiğimiz şeylere karşı bir ihtiyaç olduğu için severiz. Mesela lezzetli yemekleri, güzel meyveleri severiz. Anne, baba ve çocuklarımızı severiz. Eşimizi severiz. Haliyle dost ve arkadaşlarımızı severiz. Peygamberleri ve Allah dostlarını severiz. Hayatı, gençliği, baharı, güzel olan şeyleri fıtri olarak, yaratılıştan bana verilen sınır koyamadığımız, engelleyemeyeceğimiz bu sevgi duygusu ile severiz. Nasıl olur bunları sevmeyip, bütün bu sevgileri Cenab-ı Hakkın zatına, sıfatlarına ve isimlerine verebilirim? Bu ne demektir?
Elcevap: dört nükteyi dinle, cevabı alacaksın.
Birinci Nükte: Muhabbet çendân ihtiyârî değil. Fakat ihtiyâr ile muhabbetin yüzü bir mahbûbdan diğer bir mahbûba dönebilir. Meselâ bir mahbûbun çirkinliğini göstermekle veyâhûd asıl lâyık-ı muhabbet olan diğer bir mahbûba perde veya ayna olduğunu göstermek ile, muhabbetin yüzü mecâzî mahbûbdan hakîkî mahbûba çevrilebilir.2
Birinci nükte: Sevgi insanın içinden gayr-ı ihtiyari olarak gelir. Sevgi duygusunun kendisi zorla oluşmaz; fıtrîdir. Rabbimiz, insanın mahiyetine bu kıymetli duyguyu merhametinden yerleştirmiştir. Senin ben sevmeyeceğim demene bakmaz, bu sevgi bir şekilde ortaya çıkar. Mesela coşkun akan bir dere, önüne ne kadar bent konsa da akmamasını engellemek güçtür. Lâkin o derenin yönünü kolaylıkla bir yönden başka bir yöne çevirebiliriz. Sevgi de böyledir, sevmemek gibi bir durum mümkün gözükmese de, sevginin yönü yani seveceğimiz şey seçimimizle, tercihimizle, bir şeyden başka bir şeye döndürülebilir. Mesela sevdiği bir şeyin çirkinliğini göstermekle ya da sevdiğimiz şeyin, sevgiye asıl layık olan şeye perde ya da ayna olduğunu göstermekle, muhabbetin yönü bir şeyden başka bir şeye yönlendirilebilir.
Dünyaya, güzel şeylere, bahara vs olan sevgimiz bunların üzerinde geçici, fanî, eksik ve çirkin yönlerini fark edip görebilirsek ya da onları Allah’ın bir nimeti, güzel isimlerinin bir yansıması, bir ayna olduklarını anlarsak; bunlara karşı olan mecazi3 sevgimiz, hakiki sevgi olan Allah sevgisine döndürülmüş olur.
Bu risalenin devamında, yukarıda bahsi geçen şeylere Allah namına muhabbet edilip sevildiği takdirde dünya ve ahirette kişiye kazandıracağı maddi ve manevi güzellikler maddeler halinde izah edilmiştir. Buradaki kısım, o yüksek hakikatlerin girişi ve fihristi mahiyetindedir.
Bediüzzaman Said Nursi, Sözler, Hayrat Neşriyat, Isparta, s 307
Bediüzzaman Said Nursi, Sözler, Hayrat Neşriyat, Isparta, s 307
Allah azize ve celleden başka olan sevgilere mecazi sevgi denilir. https://risale.online/istilahlar?q=aşk