"Küfür iki kısımdır. Bir kısmı, bilmediği için inkâr eder. İkincisi, bildiği halde inkâr eder. Bu da birkaç şu‘bedir. Birincisi, bilir, lâkin kabul etmez. İkincisi, yakînî var, lâkin i‘tikādı yoktur.Üçüncüsü, tasdîki var, lâkin vicdânî iz‘ânı yoktur."
Küfrün ikinci kısmını oluşturan ve bildiği halde inkar edenlerin sayıldığı bu üç grubu izah eder misiniz? :
23. lema Tabiat Risalesinde geçen bu cümleyi izah eder misiniz?
"Hakāik-i İslâmiyeye zıddiyet gösterip mübâreze eden küfrün mâhiyeti bir inkârdır, bir cehildir, bir nefiydir. Sûreten isbat ve vücûdî görülse de, ma‘nâsı ademdir, nefiydir." Burada geçen sureten isbat ve vücudi ifadelerini izah eder misiniz? Yani küfür görünüşte isbattır manası mı taşıyor?
Küfür nedir? Kimler tekfir edilebilir? İnançla alakalı(akaid) meselelerinden herhangi birisini inkar eden kafir olur mu? Hulefa-yı raşidinin efdaliyet sırasını inkar eden kafir olur mu?Bida ehli ile dalalet ehline kafir denilir mi?
"Küfür insanın içine girse nukuş-u Esma-yı İlahiye okunmaz. ve manevi âli nakışların çoğu gizlenir." cümlesini açıklar mısınız?
Kul hakkı ve affedilmemesi insanı gerçekten ürkütmektedir. Halbuki aciz bir kul olarak birçok defa ister-istemez kul hakkına maruz kalıyoruzn Ne yapmak lazım?
Helallik isterken ayrıntıyı söylemek zorunda mıyız; yoksa söylemeden hakkını helal et demek yeter limidir?
Rabbimiz kul hakkı hariç her günahımızı affedeceğini buyuruyor. Peki kul hakkına girdiğimiz kişiler, onlarla helalleşmeden vefat etmişlerse ne yapmak gerekir? Arkalarından sürekli hayır dua edersek, onlarla helalleşmiş olur muyuz?
Evet eğer abd hâlık-ı ef'ali bulunsaydı ve icada iktidarı olsaydı, o vakit ihtiyarı ref' olurdu. Çünki ilm-i usûl ve hikmette مَا لَمْ يَجِبْ لَمْ يُوجَدْ kaidesince mukarrerdir ki: "Bir şey vâcib olmazsa, vücuda gelmez." Yani, illet-i tâmme bulunacak; sonra vücuda gelebilir. İllet-i tâmme ise; ma'lulü, bizzarure ve bilvücub iktiza ediyor. O vakit ihtiyar kalmaz. Bu pasajı detaylıca açıklar mısın...
"Birtek zât-ı müşahhas, muhtelif âyineler vasıtasıyla külliyet kesb eder, cüz'iyetten çıkıp külliyet kesb eder" gibi kavramlarda geçen külliyet kesbetmek ne demektir ? Bir insan nasıl külliyet kesbedebilir?