Üstad 4.telvihde, "İşte bu hâle giriftar olanlar, mizan-ı şeriatı elde tutmak ve usulü'd-din ulemasının düsturlarını kendine ölçü ittihaz etmek ve İmam-ı Gazâlî ve İmam-ı Rabbânî gibi muhakkıkîn-i evliyanın talimatlarını rehber etmek gerektir."diyor. Buradaki rehber olacak eserler hangileridir?

Bediüzzaman Hazretleri, alıntı yapmış olduğunuz Telvihat-ı Tis’a adındaki risalesinde, tasavvuf hakkında günümüz insanlarına rehber olacak izahlar yapar.

Sualinizin kaynağı olan 4. Telvih’de, seyr-i süluk esnasında karşılaşılan şeytanın bazı vesveselerini gidermeye yönelik açıklamalarda bulunuyor. İşte bu sadedde, tasavvuf mesleğinde gidenlerin seyr-i süluk esnasında karşılaşacağı manevi halleri şeriatin ölçüleriyle tartıp değerlendirmeleri gerektiğini vurguluyor.

Bunun için de iki şeyi tavsiye ediyor:

1- Usulü’d-din denilen kelam ilminin, yani İslam inanç esaslarının bilinmesini tavsiye ediyor. Eğer süluk esnasında inanç esaslarına uygun olmayan haller ve fikirlerle karşılaşılırsa bunlar ya reddedilecek veya doğru tabir edilerek inancımıza ters hallere düşmekten sakınılacaktır. Bunun için de İslam akidesini bilmek şarttır.

2- İmam Gazali ve İmam Rabbani gibi islam ilimleri yanında tasavvufta da en büyük iki otorite diyebileceğimiz bu ve bunlar gibi mübarek rehberlerin, tasavvuf erbabına yönelik tavsiyelerini dikkate almaları gerekiyor. Çünkü bu zatlar hem şeriati, hem tasavvufu en iyi bilen kimseler oldukları için, tasavvufta karşılaşılan hallerin, şeriate göre makbul mü, yoksa hata mı kabul edildiğinin ölçülerini vermişler. Bu ölçülerin bilinmesi, tarikat yolcuları için şarttır. Ta ki, seyr-i süluk devam ederken, “Mezdaku’l-Akdâm” tabir edilen noktalarda ayakları kaymasın, manen yükseleceğiz derken şeriate zıt hallere düşmesinler.


Birinci madde için eser olarak,

Taftazani’nin Şerhu’l-Akaid ve Şerhu’l-Makasıd eserlerini,

Seyyid Şerif Cürcanî’nin Şerhu’l Mevakıfını,

Nureddin Es-Sabunî’nin Maturidiye Akaidini,

Ömer Nesefi’nin Akidetü’n-Nesefiye’sini,

Aliyyü’l-Kârî’nin Fıkh-ı Ekber Şerhi gibi inanç esaslarına dair akide kitapları tavsiye edebiliriz.


İkinci madde için,

İmam Gazalî’nin İhya-u Ulumiddin, Kimya-yı Saadet ve Mizanü’l-A’mal isimli eserlerini,

İmam-ı Rabbanî’nin Mektubat-ı Rabbanî ve El-Mebde ve’l-Mead isimli eserlerini,

İmam Sühreverdî nin Avarifü’l-Mearif’ini,

İmam Kuşeyrî’nin Risale-i Kuşyeriye’sini zikredebiliriz.