Münazarat'ta geçen, "...Bununla beraber kim dese zaman berbat oldu. Eskisine temayül gösterse, BİLMEDİĞİ HALDE İSLAMİYETİN MUHALEFETİNDEN NEŞET EDEN ESKİ SEYYİATI, BAZI ECNEBİLERİN ZANNI GİBİ, İSLAMİYETE İSNAT ETMEKTİR." ifadelerinin ne anlama geldiğini açıklar mısınız?

Bu ifadeler Osmanlı döneminde, meşrutiyetin ilan edildiği ilk yıllarda, 1911 senesinde, meşrutiyeti savunmak için söylenmiş cümlelerdir. Dolayısıyla, ancak o günün şartları dikkate alınırsa anlaşılabilir.

Meşrutiyetin ilanına kadar, millet meclisi diye bir şey yoktu. Yani yönetimde milletin bir rolü yoktu. Padişah ve ekibinin kararlarıyla memleket idare edilmeye çalışılıyordu. Bu yönden İslam’a uygun olmayan bazı sosyal problemler vardı. Mesela baskıcı ve fikir hürriyetini engelleyen uygulamalar gibi…

Meşrutiyetle beraber seçimler yapıldı ve halkın seçtiği temsilciler de yönetimde söz sahibi oldu. Bu durum İslamiyetin meşveret anlayışına daha uygun idi. Fakat yeni yönetimin döneminde de başka problemler çıkınca bazı insanlar, meşrutiyet öncesi dönemi arzu etmeye başladılar. Hâlbuki yapılması gereken baskıcı bir yönetimi arzulamak değil, yeni meşverete uygun sistemin aksayan yönlerini gidermeye çalışmak idi.

İşte Üstad Bediüzzaman, bu ifadelerinde muhatablarına, “Siz Müslümanlar olarak, ‘şimdi eskisinden kötü oldu, eskisi daha iyiydi’ derseniz, eski yanlışlıkları ve gayr-ı İslami uygulamaları onaylamış ve onların İslam’ın gereğiymiş gibi algılanmasına sebeb olmuş olursunuz. Zaten ecnebiler de bunu iddia ediyorlar. Siz de onları desteklemiş olursunuz.” diyor.