Her bir latifenin kendine has ubudiyetleri bulunuyor diyor üstad Bediüzzaman. Meselâ akıl, ruh, kalb ve hayalin ibadet vazifeleri nelerdir?

Meselâ 6. Söz’de akıl, göz ve dilin ibadetleri şöyle anlatılır:

“Akıl bir âlettir. … Eğer Mâlik-i Hakikî'sine satılsa ve onun hesabına çalıştırsan; akıl, öyle tılsımlı bir anahtar olur ki: Şu kâinatta olan nihayetsiz rahmet hazinelerini ve hikmet definelerini açar. Ve bununla sahibini, saadet-i ebediyeye müheyya eden bir mürşid-i Rabbanî derecesine çıkar. Meselâ: Göz bir hassedir ki, ruh bu âlemi o pencere ile seyreder. … Eğer gözü, gözün Sâni'-i Basîr'ine satsan ve onun hesabına ve izni dairesinde çalıştırsan; o zaman şu göz, şu kitab-ı kebir-i kâinatın bir mütalaacısı ve şu âlemdeki mu'cizat-ı san'at-ı Rabbaniyenin bir seyircisi ve şu Küre-i Arz bahçesindeki rahmet çiçeklerinin mübarek bir arısı derecesine çıkar. Meselâ: Dildeki kuvve-i zaikayı, … eğer Rezzak-ı Kerim'e satsan; o zaman dildeki kuvve-i zaika, rahmet-i İlahiye hazinelerinin bir nâzır-ı mahiri ve Kudret-i Samedaniye matbahlarının bir müfettiş-i şâkiri rütbesine çıkar.”

Demek ki her bir latifenin ibadeti, onların yaratılış maksadlarına göre çalıştırılmasıdır.

Kalbin ibadeti Allah’ı ve Allah namına varlıkları sevmek ve O’nun düşmanlarını dost edinmemektir.

Hayalin ibadeti hayırlı düşünce ve tefekkürlerde suretler çizerek akla yardımcı olmaktır.

Ruh latifesinin ibadeti hakkında ise açık bir hüküm yoktur. Yalnız şunu bilmek gerekir: Biz dinimizi Kur’an ve sünnete uyarak yaşadığımız müddetçe bütün latifelerimiz ibadetlerini yapmış olurlar. Onların neler olduğunu bilmemek o ibadetlerin yapılmadığı manasına gelmez.