Allah'ın kudretinin daima tecelli ettiğini nasıl anlarız? Teşekkürler.

Bu suale önce tecelliden ne anlamak gerektiği ile başlamak gerekir.

Tecellî kelimesinin manası görünmek demektir. Allah’ın isim ve sıfatlarının tecellisi, yani görünmesi ise, bizzat kendilerinin görünmesi, demek değildir. Mesela cemal, güzellik manasında Allah’ın bir sıfatıdır. Cemil de güzel olan manasında Allah’ın bir ismidir.  Allah’ın güzelliğinin yeryüzünde tecelli etmesi, kendi zatındaki güzelliğin gözle görünmesi demek değildir. Çünkü gözle görünen her şey yaratılmıştır ve “ondan gayrıdır” manasında mâsivâ denilir. Allah’ın güzelliği baş gözüyle ancak cennette görülecektir.

Mesela hayat sıfatı ve hayy ismi Allah’ın hayat sahibi manasındaki isim ve sıfatıdır. Yeryüzündeki canlılarda hayat sıfatının tecelli etmiş olması da Allah’ın zatının hayatını görmek demek değilidir.

Gerek güzelliği, gerek hayatı ve diğer bütün sıfatları mahlukatın sıfatlarından gayrıdır.

Varlıklarda görülen isimlerin tecellilerin, Allah’ın irade etmesiye ve kudreti tarafından yaratılan eserler olduğunu Bediüzzaman Hazretleri 9. Lem’a’da şöyle anlatır:

“Kâinat aynasında ve mâhiyât-ı eşya aynalarında esmâ-i kudsiye-i İlâhiyenin irade ve ihtiyar (dileme) ve kudret ile hâsıl olan (meydana gelen) cilveleriyle (tecellileriyle) tezâhür eden (görünen) nukûş-ı masnûâtın (sanat eserlerinin), Vücud-ı Vâcibden (Allah’ın varlığından) ayrı, hâdis (sonradan olma) bir vücudu (varlığı) vardır.”

Öyleyse tecellide kasdedilen neyin görünmesidir? Tecellide kasdedilen mana; isim ve sıfatların bir derece manalarının akıl gözüne görünmesidir.

Baş gözüyle gördüğümüz şeyler ise, o isim ve sıfatların mahiyetlerini bir derece tanıtmak üzere Allah’ın kudretiyle yarattığı sanat eserleridir, mektubat-ı Samedaniyedir. Mektub tabiri de yukarı da anlatılan manaya ışık tutar. Nasılki bir zat bir mektub yazsa ve o mektubda kendisinin ne kadar kudretli, güzel ve cömert bir zat olduğunu anlatsa; o mektubdaki yazılar o zatın kudret, güzellik ya da cömertlik sıfatlarının bizzat kendileri olmaz. Belki o zatın sahip olduğu sıfatları bir derece düşündüren tariflerden ibarettir.

Aynen bunun gibi, yaratılan her şeyde Allah’ın kudreti tecelli eder. Yani yaratılan bir iş ya da eserle aklen anlarız ki, bunları yaratan zatın kudret sıfatı ve kadir ismi vardır. Lâkin o hadiseyi, ya da o eseri görmekle kudret sıfatını baş gözüyle görmüş olmayız.

Kâinatta her an yaratma devam etmektedir. Dünya dönüyor, mevsimler değişiyor, gece gündüz oluyor. İnsanlar ve canlılar doğup ölüyor, beslenip büyüyorlar, nefes alıp veriyorlar, bilgisayarın başına oturup bu yazıyı okuyor veya yazıyorlar; bunların Allah’ın kudretinin birer tecellisidir. Onun kudreti olmadan yaprak da kıpırdayamaz. İnsan yürüyemez, düşünemez.

Netice olarak; biz onun kudretinin daima tecelli ettiğini, etrafımızdaki bütün icraatları ile görmüş oluyoruz.