Ehadiyet nedir?

Üstad Bediüzzaman ehadiyeti, 20. Mektubun 4. Kelimesinde şöyle tarif eder: “Ehadiyet ise; herbir şeyde, Hâlık-ı Külli Şey'in ekser esması tecelli ediyor demektir.” Yani ehadiyet, her şeyin üzerinde Allah’ın varlık ve birliğinin delillerinin görünmesidir.

Allah’ın ehadiyet tecellisinin manasını aynı mektubun 10.Kelimesinde şöyle anlatır: “Nasılki nuraniyet itibariyle bir derece kayıdsız olan Güneş'in timsali, herbir cilalı parlak şeyde temessül eder. Binlerle, milyonlarla âyineler nuruna mukabil gelse, birtek âyine gibi inkısam etmeden bizzât herbirinde cilve-i misaliyesi bulunur. Eğer âyinenin istidadı olsa, Güneş azametiyle onda âsârını gösterebilir. Bir şey, bir şey'e mani olamaz. Binler, bir gibi ve binler yere, bir yer gibi kolay girer. Herbir yer, binler yer kadar o güneşin cilvesine mazhar olur. İşte şu kâinat Sani'-i Zülcelalinin nur olan bütün sıfâtıyla ve nuranî olan bütün esmasıyla, teveccüh-ü ehadiyet sırrıyla öyle bir tecellisi var ki; hiçbir yerde olmadığı halde, heryerde hazır ve nâzırdır. Teveccühünde inkısam olmaz. Aynı anda, her yerde, külfetsiz, müzahamesiz her işi yapar.”

Buradan anlaşılan şudur: Allah Ehad ismiyle tek bir zat olduğu halde bir anda hadsiz yerlerde hadsiz işler yapabilir ve hepsine birden yakın olur. Çok şeylerle bir anda meşgul olması onun da çokluğunu gerektirmez. Ehadiyetiyle, yâni birliğiyle beraber her bir şeyin yanında hâzır ve nazırdır. İşte bu ehadiyetin manasıdır.