Hocam ben sağlık bölümünde okuyorum. İleride eczanede çalışmak istiyorum. Ama ilaçların büyük kısmında besmelesiz kesilen hayvanın jelatini ve etil alkol kullanılıyor. Bu şartlarda eczanede çalışmanın kazancı caiz olur mu? Helâl midir? 

İslâm'ın ortaya koymuş olduğu ilkelere aykırı olmayan ve insanlık için fayda sağlayan her meslek değerlidir. Bu bağlamda sağlık sektörü için olmazsa olmaz olan eczacılık mesleğinin önemi açıktır. Bu itibarla eczacılık okumak ve bu mesleği öğrenmek Müslümanlar için farz-ı kifayedir. Yani toplumun bir kısmının bu konuda yetişmesi gereklidir. Buna göre eczacılık okumak, eczacı olmak, eczane açmak, eczanede çalışmak ve oradan kazanç elde etmekte dinen bir sakınca yoktur.

Şu kadar var ki alternatifi mevcut olmasına rağmen, içinde haram madde (domuzdan ya da alkolden elde edilmiş) bulunan ürünleri eczanelerde satmaktan kaçınmak gerekir. Zira hastalıkların tedavisinde ilaçların kaynak ve üretim bakımından helâl yollarla elde edilmiş olması esastır. Fakat bir hastalığın tedavisi için, helâl maddelerden elde edilmiş bir ilaç henüz üretilmemiş ya da üretilen bu ilaca ulaşma imkânı bulunmamış ise haram olan bir maddenin veya bundan üretilen bir ilacın, meslekî ehliyet ve dürüstlüğüne güvenilen uzman bir doktor tarafından tavsiye edilmesi halinde kullanılmasında -zaruret sebebiyle- dinen bir sakınca yoktur. Çünkü “Zaruretler yasakları mubah kılar.” (Mecelle, md. 21) Zaruret ortadan kalkar ve başka helâl maddelerden yapılan ilaçlar bulunursa, o zaman helâl olanları kullanmak gerekir. Çünkü “Zaruretler kendi miktarlarınca takdir olunur.” (Mecelle, md. 22).

Buna göre verilen ilaç, tedaviye bağlı olarak kullanılması zaruri ve alternatifi olmayan bir ilaç ise yahut alternatif olarak üretilen ilaç, tedavide yetersiz kalıyorsa zaruret ölçüsünde kullanılmasında sakınca yoktur. Bununla beraber aynı etkiye sahip helâl menşeli alternatifi üretildiği takdirde alkol yahut domuz katkılı olan ilaçların kullanılmaması gerekir. Buna bağlı olarak helâl alternatif bulunduğu takdirde içinde (domuz veya alkol bileşeni gibi) haram madde bulunan ilaç vb. ürünleri satmak caiz değildir. Ancak helâl alternatifinin bulunmayışı, ulaşılmasının çok zor olması veya gerekli tedavinin istenen düzeyde sağlanamaması gibi durumlarda söz konusu ürünler zarurete binaen kullanılabilir ve satılabilir. Böyle bir durumda satış yapan kimsenin mesuliyeti de olmaz. 

Öte yandan muhtevasında haram madde bulunan ilaçların muadilinin üretilebilmesi yahut temin edilebilmesi için yetkili mercilerle irtibata geçilmesi ve bu konuda gayret gösterilmesi tavsiye olunur. (Diyanet İşleri Başkanlığı)