Nebe suresinin 40 ayetinde cehennemi gören kişinin toprak olmayı istemesi ile Bediüzzaman Hazretlerinin cehennem de olsa beka isteme mevzusunu nasıl anlayabiliriz?

Öncelikle Tefsir-i Kebir sahibi, büyük müfessir İmam Fahreddin-i Razi Hazretleri’nin bu ayet hakkındaki açıklamalarını aşağı alıyoruz:

“Hak Teâlâ'nın  "Kâfir ise, "Ah, ne olurdu keşke ben toprak olsaydım" diyecek" ayetiyle ilgili olarak şu İzahlar yapılabilir:

1. Kişi, kıyamet günü elleriyle yapıp (İşlediği amellerin) karşılığını bekler: Mümin, imanını ve Hak Teâlâ'nın "Allah, kendisine şirk koşulmasının dışında, her türlü günahı, dilediği kimseler için bağışlayabilir" (Nisa, 48) şeklindeki fermanından ötürü, günahlarından affını bulur, bunlarla karşılaşır. Kâfir ise, Hak Teâlâ'nın "Allah, kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz" (Nisa,  48) fermanından ötürü, af diye bir şey umamaz. İşte bu anda kâfir, "Keşke toprak oluverseydim" der. Bu, "Keşke dünyada iken, mükellef (sorumlu) bir canlı olmasaydım" demektir.
2. Kâfir, öldükten sonra dirilmezden önce toprak haline gelmişti. Buna göre, "Keşke ben, hesab için yeniden diriltilmeseydim ve toprak halinde bırakılsaydım" demek ister. Bu yönüyle ayet, tıpkı, "Keşke o ölüm, kesin bir son verici olsaydı" (Hakka. 27) ve "O gün kâfirler ve Resûlullah'a isyan edenler, yerle bir olmalarını arzu ederler" (Nisa, 42) ayetleri gibidir.
3. Hayvanlar da diriltilip mahşer meydanında toplanacaklar. Böylece boynuzsuzun hakkı, ona (eziyet vermiş olan) boynuzludan alınacak. Daha sonra bu hesaplar tamamen bitince, o hayvanlara, "Toprak olunuz" emri verilecek. İşte bu anda kâfir, kendisinin de onlar gibi toprak olarak, Allah'ın azabından kurtulmasını arzu edecek.
   Mûtezile'den bazıları, bu son izahı kabul etmeyerek şöyle demişlerdir: "Allah Teâlâ hayvanları yeniden dirilttiğinde bunlar ya ücreti verilerek zararı telafi edilenler veya kendisine üstün gelinenler şeklinde iki kısım oldular. "Böyle olunca da, hayvanları faydadan tamamen kesmek (hayatlarına son vermek) caiz değildir. Çünkü bu onlara, zarar verme gibi bir şey olur. Hâlbuki ahirette zarar verme, haksızlık yapma diye bir şey olamaz." Mûtezile, sözlerine devamla, "Bu hayvanlar, görevlerini yerine getirdiklerinde, Allah Teâlâ, güzellerini, cennetlikler için mükâfat, çirkinlerini de, cehennemliklerin bir cezası haline getirir" demişlerdir.
   (Mûtezile’den) Kâdi şöyle der: "Allah Teâlâ, bu hayvanların, yaptıklarının karşılıklarını tastamam verip, bunlar da akılları olmadığı için, Cenâb-ı Hakk'ın bunların hayatlarını, bir acı duymayacakları bir şekilde yok etmesi mümkündür. Dolayısıyla bu onlar için, bir zarar - bir haksızlık sayılmaz."
4. Sofilerden biri şunu demiştir: "Ayetteki, "Ah ne olurdu keşke ben toprak olsaydım" ifadesi, "Ah keşke ben, Allah'a itaatte baş eğip, mütevazı olsaydım, direten, karşı koyan böbürlenen birisi olmasaydım" manasınadır."
5. Kâfir İblis, Hz. Âdem (a.s)'ın ve zürriyetinin elde ettiği mükâfatları görünce, "Sen beni ateşten, onu ise çamurdan yarattın" (A'raf, 12) diyerek önemsemediği Hz. Âdem (a.s) cinsinden olmayı temenni eder ve böyle der. Muradını ve kitabının sırlarını en iyi bilen Allah Teâlâ’dır.”

Görüldüğü gibi ayetin farklı manalara gelen tefsirleri yapılmıştır. Fakat hiçbirinde keşke yok olsaydım manasına gelecek bir ifade yoktur. Cehennemin dehşetiyle karşılaşan bir insanın böyle konuşması kaçınılmazdır. Fakat acaba gerçekten ahrette yok edilmek teklifi ile karşılaşsa ve yok olmanın ne demek olduğu kendisine tam anlamıyla fark ettirilse ne der? Bu belli olmaz. Çünkü gittin mi hiç dönüşü yok.

Bu izahtan sonra Üstad Bediüzzaman’ın ifadelerine bakalım. Üstad Hazretleri’nin bu cümleden asıl maksadı insanın bekaya ne derece âşık olduğunu anlatmaktır. Şöyle demiştir:

“Bir zaman -küçüklüğümde- hayalimden sordum: "Sana bir milyon sene ömür ve dünya saltanatı verilmesini, fakat sonra ademe (yokluğa) ve hiçliğe düşmesini mi istersin? Yoksa bâki fakat âdi ve meşakkatli bir vücudu mu istersin?" dedim. Baktım, ikincisini arzulayıp birincisinden "ah" çekti.

"Cehennem de olsa beka isterim" dedi.” (11. Şua)

İlk anda insan bunu hakkıyla kavrayamasa da yokluğa gitmenin ne demek olduğu üzerinde biraz dikkatli düşünürse bir derece hissedebilir. Tam olarak anlaşılması üzerimizden perdelerin kalktığı hakikatlerin tam olarak ortaya çıktığı ahrette olacaktır inşallah.