13. lemanın 4. işaretinde; adem şerr-i mahz, ve vucud hayr-ı mahz olduğu ifade ediliyor.Bunun ne demek olduğunu izah eder misiniz? Bir de risalenin konusu olan şeytanla nasıl bağlantı kurabiliriz?

Vücut yani varlık, katıksız olarak hayırdır. Çünkü Allah’ın varlığının onun yarattığı varlık aynalarında tecelli etmesidir. Onun varlığı isim, ve sıfatları sonsuz bir hayır ve güzellik olduğuna göre, onun yarattığı varlık aynası da katıksız hayırdır.

Fakat bu bir yaratılmışın sadece var olma sıfatı ile alakalıdır. Varlık üzerine bina edilen başka küfür gibi bazı sıfatları da vardır ki bunlar şerdir. Mesela bir kâfirin, kâfir de olsa varlık sıfatı, aslen hayırdır ki Allahu teala, o vücudu korur ve yokluğa göndermez. Lakin şer olan küfür sıfatının cezası olarak ebedi cehenneme atar.

Varlığın tam tersi olan adem yani yokluk ise, tam bir şer olur. Çünkü yokluk, hayır olan o vücutların olmaması manasına gelir. Hayrın olmaması ise elbette şerdir.

Bu konunun şeytanla münasebeti ise tevhid noktasından önemlidir. Çünkü tevhid bize her şeyi yaratanın Allah olduğunu söyler. Şeytanların bütün yaptığı işler şer olduğundan ve şerlerin de esas itibarıyla vücutları olmadığından şer işlemekle bir şey yaratmış olmuyorlar. Bu da bütün varlıkların Allah tarafından yaratıldığı ve var olan her şeyin Allah’dan geldiği ve hayır olduğu hakikatine ders düşmemiş oluyor.

Gerçi biz imanın altıncı şartı olarak hayrın da şerrin de Allah’dan olduğuna iman ederiz. Fakat burada şerrin Allah’dan olduğunu iki şekilde anlamak gerekir:

1-Şerrin meydana gelmesi Allah tarafından takdir edilmiştir.

2-Şerrin üzerinde göründüğü şeyin vücudunu da yaratan Allah’tır.

Şer olan bir şeyin varlığı dışındaki katıksız şer olan mana ve sıfatlarını işleyen ise, şeytanlar ve insanlardır. Onlar bu şer manaları işlemekle bir varlık yaratmış olmuyorlar. Çünkü safi şer olan manaların vücutları yoktur, ademîdirler.