Bediüzzaman Hazretleri 17. Lema'nın 14. Notası'nın 4. Remzinde, "Senin dünyan dar bir kabir hükmündedir" diyor. Hangi cihetle dünyayı kabre benzetiyor? Açıklar mısınız?

Önce ilgili metni buraya alalım ve konuya bütüncül bir nazarla bakmaya çalışalım.

“Dördüncü Remiz: Ey dünyaperest (dünyaya aşırı düşkün) insan! Çok geniş tasavvur ettiğin (hayal ettiğin) senin dünyan, dar bir kabir hükmündedir. Fakat o dar kabir gibi menzilin duvarları şişeden olduğu için, bir biri içinde in‘ikâs edip (yansıyıp) göz görünceye kadar genişleniyor. Kabir gibi dar iken, bir şehir kadar görünüyor. Çünkü o dünyanın sağ duvarı olan geçmiş zaman ve sol duvarı olan gelecek zaman, ma‘dûm (yok, ölü) ve gayr-i mevcûd (var olmayan) oldukları halde, bir biri içinde in‘ikâs edip gayet kısa ve dar olan hazır zamanın kanatlarını açarlar.”[1]

Hz. Üstad burada dünyaya çok düşkün ve bağlı olan gaflet ehli insanlara bir hatırlatma ve ikazda bulunmaktadır. Evet, gaflete düşmüş bir insan kısacık fani olan dünya hayatını çok geniş ve uzun olarak hayal eder. Halbuki gerçekte dünya hayatı kabir kadar dar ve kısadır. İnsanı bu noktada yanıltan ise geçmiş ve gelecek zamanları da hesaba katmasıdır. Tıpkı bir metre kare genişliğinde dört duvarı aynalarla çevrili bir asansörün binlerce dönüm genişliğinde gözükmesi gibi. Hakikatte çok dar olan o asansör, duvarlarındaki aynaların birbiri içinde yansımasıyla çok geniş görünür. Halbuki iki adım atsa başını duvara vuracaktır. Ve oranın ne kadar dar olduğunu anlayacaktır.

Öyle de gaflete düşmüş, dünyanın gerçek yüzünü görememiş bir insan, geçmiş ve gelecek zamanların da kendisine ait olup onlara ulaşabileceğini zannederek hataya düşer. Çünkü geçmiş ve gelecek zaman, sürekli kişinin hayal aynasına yansımakta ve onu yanıltmaktadır. Halbuki geçmiş zaman elden çıkmıştır ve artık yoktur. Gelecek zamana ise daha erişemediğinden onun için yok ve ölü hükmündedir. Dünyası sadece bulunduğu günden hatta yaşadığı andan ibarettir. Bu noktadan dar bir kabir gibidir.

Bediüzzaman Hazretleri başka bir yerde şöyle der: “Ey nefis! Bil ki dünkü gün senin elinden çıktı. Yarın ise, senin elinde sened yok ki, ona mâliksin (sahipsin). Öyle ise hakîkî ömrünü, bulunduğun gün bil.” [2]

Evet, dünya fanidir. Ömür kısadır. Lüzumlu vazifeler ise pek çoktur. Geçmiş zaman insanın elinden çıkmıştır. Gelecek zamana ulaşmak için ise insanın elinde bir garantisi yoktur. Demek insanın hayatı, yaşadığı günden ibarettir. O gün ise kabir kadar dar ve kısadır. Ebedi olan, sadece ahiret yurdudur. Aklı başında olan bir insan, dünyanın faniliğini ve bir misafirhane olduğunu bilip misafirhanenin sahibi olan Allah’ın emirlerine göre hareket eden ve sonsuz ahiret yurdunu kazanmak için çabalayan insandır.