İhramdan Çıkarken Tıraş Olmanın/Saç Kısaltmanın Hükmü
Cumhura göre saçları tıraş etmek veya kısaltmak vacip bir ibadettir. Ayet-i kerimede:
“…Sonra (vücudlarındaki) kirlerini/ tefes gidersinler…” buyurulmaktadır.[1] Buradaki tefessü, ise İbn Ömer’in dediği gibi, saçları tıraş etmek, elbise giymek ve bunlara bağlı şeyleri yapmaktır.
Nitekim, Hz. Enes’in rivayetine göre;
“Resûlullah (a.s.) Mina’ya geldi, gidip cemreyi attı, sonra Mina’daki menziline gelip burada kurban kesti. Daha sonra berbere ‘saçımı al’ diyerek önce sağ yanına, sonra soluna işaret etti. Daha sonra onu insanlara vermeye başladı.”[2]
Ebû Hüreyre de diyor ki:
“Resûlullah (a.s.) buyurdular: ‘Allah’ım! Saçını dibinden tıraş edenleri mağfiret eyle.’ ‘Ey Allah’ın Resûlü! Saçlarını kısaltanları da mı?’ dediler. Buyurdular: ‘Allah’ım, tıraş edenleri mağfiret eyle.’ ‘Ey Allah’ın Resûlü! Saçlarını kısaltanları da mı?’ dediler. Üçüncü defasında: ‘Saçlarını kısaltanları da.’ buyurdular.[3]
İhramdan Çıkarken Kesilecek Saçın Miktarı
En faziletli olan başın tamamını usturayla tıraş etmektir. Bu, ittifak edilen görüştür. Çünkü ayet-i kerimede: "...başlarınızı tıraş etmiş veya saçlarınızı kısaltmış olarak... " [4] buyurulmaktadır. Şüphesiz Arapçada söze en faziletliden ve en önemlisinden başlanır.
Baş kelimesi, başın hepsini içine alır. Buna göre tıraş ettiği kısım başın dörtte birinden az ise Hanefilere göre caiz olmaz. Dörtte birini tıraş etmesi halinde ise kerahetle caizdir. Yani saçının en az dörtte birinde tıraş işlemi uygulanması gerekmektedir. Çünkü başın dörtte biri başla ilgili ibadetlerde hepsi yerine geçer. Abdestte başın dörtte birinin mesh edilmesi buna bir örnektir. Kerahetin söz konusu olması ise başın tamamının tıraş edilmesi sünnetinin yerine getirilmemiş olmasındandır.
Saçları kısaltmanın ölçüsü ise Maliki ve Hanbelilere göre, parmak ucu kadar veya daha fazla ya da bundan biraz daha az bir miktardır.
Hanefilere göre parmak ucundan fazla olmalıdır ki, böylece bütün saçlardan kısaltma mümkün olabilsin. Netice olarak vacip miktar yerini bulmuş ve sorumluluk bitmiş olacaktır.
Şafiilere göre saçları kesmenin veya kısaltmanın en az ölçüsü üç adet saçtır. Çünkü âyet-i kerimede: "...başlarınızı tıraş etmiş olarak..." [5] buyuruluyor. Yani başlarınızdaki saçları. Çünkü baş değil saç tıraş edilir. Saçlar kelimesi ise çoğul olduğundan bu da en az üç saç demektir. Diyelim ki, başta yalnızca bir saç var, bu durumda o saçın giderilmesi gerekir. [6]
Taklid konusunda bakınız;
https://risale.online/soru-cevap/mezhep-3
https://risale.online/soru-cevap/telfik-nedir
[1] Hac, 29
[2] Buhari, Sahih, Vüdu, 33; Müslim, Sahih, Hac, 223, Ebu Davud, Sünen, no: 1981
[3] Buhari, Sahih, Menasik; 127, Müslim, Sahih, Kitabu’l-Hac, 316
[4] Fetih 48/27
[5] Fetih 48,/27
[6] Vehbe Zuhayli, İslâm Fıkhı Ansiklopedisi, Feza Yay., İstanbul 1990, c.4, s.77-79