İslami açıdan miras hukuku hakkında ana hatlarıyla kısaca bilgi verebilir misiniz?

İslâm hukukunda miras hukuku; vefat eden bir kimsenin (mûris) geride bıraktığı mal ve hakların (terike) belirli bir düzen içerisinde, kan bağı, evlilik bağı veya velâ gibi sebeplerle belirli kişi ve gruplara intikalini düzenleyen hukuk dalıdır.

İslam miras hukuku hükümleri esasen Kur’an, sünnet ve icma kaynakları[1] ile tespit edilmiştir ve bu yönüyle İslam hukukunun en erken olgunlaşmış sahalarındandır. İlk üç ana kaynağa ek olarak bireysel içtihada konu olan hususlar da vardır. 

İslam miras hukuku üç temel kaynağa dayanır:

Kur’an-ı Kerim: Miras ile ilgili hükümler, özellikle Nisâ Suresi 11, 12 ve 176. ayetlerde detaylı olarak açıklanmıştır.

Sünnet: Peygamber Efendimiz (sav), miras paylaşımı konusunda birçok uygulamayla âdil dağılımın nasıl olması gerektiğini öğretmiştir.

İcma: Sahabe ve fıkıh alimlerinin görüş birliği ettiği konularda esas alınmıştır.

İslam Miras Hukukunun Temel Prensipleri

Erkeğin payı, kadının iki katıdır: Kur’an’da belirtildiği üzere, erkek mirasçılar, kadın mirasçıların iki katı pay alır (Nisâ 4/11). Bunun nedeni, erkeğin aile reisliği ve nafaka (ailenin geçimi) yükümlülüğüdür.

Anne-baba, eş ve çocuklar önceliklidir: Mirasın ilk aşamada paylaşılacağı kişiler çekirdek aile içinde yer alan 1. derece yakınlardır.

Vasiyet hakkı sınırlıdır: Kişi, malının en fazla üçte birini (1/3) vasiyet edebilir.[2]

Borçlar ve vasiyetler öncelenir: Miras paylaşılmadan önce, ölenin borçları ödenir. Kalan miras sonrasında taksim edilir.

Mirasçıyı mirastan mahrum bırakma yoktur: İslam’da, mirasçılardan birini keyfi olarak mirastan mahrum etmek uygun değildir. Fakat mirasçının mirastan düşmesine sebep olacak durumlar mevcuttur.

Katillik: Mirascı, miras bırakacak olan kişiyi kasten öldürürse mirastan mahrum olur.

Dinden çıkma (irtidat): Müslüman olmayan kişi, Müslüman bir yakınından miras alamaz.

Daha detaylı bilgiler için lütfen bakınız:

https://risale.online/soru-cevap/miras-paylasimi

https://risale.online/soru-cevap/miras-ayetindeki-hesap

https://risale.online/soru-cevap/miras-4

https://risale.online/soru-cevap/miras-3