Kur'an'da adı geçen Peygamberlerin bazılarının kabirleri neden bilinmiyor ya da neden ihtilaflı? Kabirleri bilinenlerin yerlerini paylaşır mısınız?
Peygamberlerin yaşadığı dönemlerde yazılı belgeler, resmi arşivler ve sistematik kayıtlar bulunmuyordu. Bu nedenle, nesiller boyu sözlü geleneklere ve yerel rivayetlere dayanan bilgiler oluşmuş, zamanla da çeşitli yorumlar eklenmiştir. Savaşlar, doğal âfetler, siyasi çalkantılar ve sosyal değişimler, bazı kabir yerlerinin kaybolmasına veya tahrip olmasına sebep olmuştur. Böylece orijinal yerin tam konumu veya kimliği belirsizleşmiştir.
Bazı peygamberlerin kabirleriyle ilgili anlatımlar, zaman içinde çeşitli coğrafyalarda yerel kültür ve inançlarla zenginleşmiş; bu nedenle modern araştırmalarda tarihsel kesinlik yerine ihtilaflı rivayetler şeklinde değerlendirilmektedir. Kur'an'da adı geçen peygamberlerin kabirleriyle ilgili bilgiler hem klasik tarih hem de İslâm ansiklopedik kaynaklarında yer alan rivayetlerle aktarılmaktadır.
Farklı bölgelerde, aynı peygamberin kabri olduğuna dair çeşitli rivayetler bulunabilir. Bazı peygamber kabirlerinin yerleri, farklı topluluklar tarafından benimsenmiş ve kutsal kabul edilmiştir. Yani, bir peygamberin kabriyle ilgili olarak farklı bölgeler veya şehirler arasında ihtilaflar yaşanabilmektedir.
Hz. Muhammed (sav)
Peygamberimizin (sav) kabri, Medine’deki Mescid-i Nebevî’nin içinde Ravza-i Mutahhara’da yer almaktadır. İslam dünyasında en iyi bilinen peygamber kabridir. Naaşı, vefat ettiği yerde kazılan mezara Hz. Ali, Fazl, Kusem ve Üsâme (r.a.) tarafından indirilmiştir.
Siyer-i Nebi (İbn İshak’ın Şerhi), c. 1, s. 34–35, Fethü'l-Bari (İbn Hacer el-Askalani) c. 6, s. 156
Hz. İbrahim (as)
Hz. İbrâhim’in (as) kabri Filistin’in Batı Şeria bölgesinde, Hebron’da (el-Halîl) şehrindedir. Hz. Sâre’nin yanına defnedilmiştir.
Tarih-i Taberi, c. 1, s. 312, Sa‘lebî, s. 98-99, İslâm Ansiklopedisi: “İbrahim” maddesi altında, c. 3, s. 150–152
Hz. Musa (as)
Hz. Musa'nın (as) kabri Kudüs'te Mescid-i Aksa ile Eriha arasındaki kızıl kum tepelerinde bulunmaktadır.
Peygamber (sav) Efendimiz buyuruyor: “Vallahi ben orada olsam onun yol kenarındaki kırmızı kum tepesinin yanında bulunan kabrini size gösterirdim.”[1]
Hz. Yusuf (as)
Hz. Yusuf’un (as) mermer bir sandukaya yerleştirilip Nil kıyısına defnedilmiştir. Kabri Filistin’in el-Halîl şehrindedir. Hz. Yusuf’un (as) türbesi, Gerizim Dağı ile Ebal Dağı’nı ayıran vadinin doğu girişinde, Yakup Kuyusu’nun 300 metre kuzeybatısında, Batı Şeria’nın Nablus kentinin eteklerinde, Geç Tunç Çağı’nda Shakmu ve geç İncil’de Shechem olarak geçen Tell Balata yakınlarında yer alan anıt mezardır.
Tarih-i Taberi, c. 1, s. 364, 386
Hz. Yunus (as)
Hz. Yunus’un kabri Musul veya antik Ninova civarında anılır. Yerel rivayetlere dayalı ihtilaflı görüşlerde mevcuttur.
El-Bidaya ve'l-Nihaya (İbn Kathir), c. 6, s. 88, İslâm Ansiklopedisi: “Yunus” maddesi altında, c. 5, s. 75
Hz. İsa (as) ve Hz. İdris (as)
Hz. İsa Cenâb-ı Hak tarafında göğe yükseltildiği için bir kabri yoktur. Ayet-i kerime’de buyrulur: “Bilâkis Allâh, O’nu (Îsâ’yı) kendi nezdine kaldırmıştır. Allâh izzet ve hikmet sâhibidir.”[2]
Hz. İdris’in (as) kabri yoktur, zira o bedeni ile cennette olduğu rivayet edilir.
Hz. İsa (as) ve Hz. İlyas (as)’ın hayat mertebeleri ile ilgili geniş izahı, Risale-i Nur Külliyatında 1. Mektup’ta bulunmaktadır.[3]
Konuyla ilgili detaylı bilgi için lütfen bakınız;
https://risale.online/soru-cevap/isa-asin-ahirzamanda-semadan-inmesi
https://risale.online/soru-cevap/hz-isanin-tekrar-gelisi
Hz. Hızır (as) ve Hz. İlyas (as)
Hayatta oldukları için bir kabirleri yoktur. Hayat mertebeleri ile ilgili geniş izah, Risale-i Nur Külliyatında 1. Mektup’ta bulunmaktadır.[4]
Konuyla ilgili detaylı bilgi için lütfen bakınız;
https://risale.online/soru-cevap/hizir-asvarligi
https://risale.online/soru-cevap/hizir-as-peygamber-mi
Hz. Âdem (as)
İbn İshak’a göre, Hz. Adem’in (as) kabri Mekke’de Mina veya Arafat’tadır.
Diğer rivayetlere göre ise Mekke’de Ebûkubeys dağında veya Hindistan’daki Nevz dağındadır. Başka bir rivayete göre de tûfanda Hz. Nuh (as), Ebûkubeys dağında bulunan Hz. Adem’in (as) naaşını alarak bir tabut içine koymuş, tûfandan sonra tekrar yerine veya Beytülmakdis’e defnetmiştir.
Hz. Hud (as)
Kâbe ile zemzem arasında Hicr’e defnedilmiştir. Bir rivayete göre ise kabri Şam’da Emeviyye Camii’ndedir.
Ezrakī, II, 134; İbn Kuteybe, s. 28
Hz. Süleyman (as)
Hz. Süleyman’ın (as) kabri, Kudüs’te Kubbet'üs-Sahra ve Mescid-i Aksa Kıble Camiî’nin de bulunduğu Beytül Makdis denilen mukaddes alanın içerisinde bir binanın içindedir.
Mes‘ûdî, I, 58; Sa‘lebî, s. 328
Hz. Davut (as)
Hz. Davut’un (as) kabri, Kudüs’te Mescid-i Aksa’nın güney batısında kendi adıyla anılan Davut şehrinde, Sion tepesinin üzerindedir.
Hz. Eyyüb (as)
Buhari Şarihi Aynî’ye göre, Hz. Eyüb’ün (as) kabri Şam’da Besne’dedir.
Tecrid, c.4, s.143
Hz. İshak (as)
Hz. İshak, babası Hz. İbrâhim’in (as) yanına defnetmişlerdir.
Hz. Yakup (as)
Yakup Peygamber vasiyeti gereği el-Halil’de Makpela, İbrâhim (as) ve karısı Hz. Sâre, Hz. İshak (as) ve karısı Rebeka ile kendi karısı Lea’nın defnedildiği yere defnedildi.
Hz. İsmail (as)
Kâbe’nin hizmet ve nezâreti ömrünün sonuna kadar kendi uhdesinde kalmıştır. 137 yaşında vefat etmiş ve Hicr’e annesi Hz. Hâcer’in yanına defnedilmiştir.
Tecrîd Tercemesi, VI, 22
Hz. Şuayp (as) Mekke civarında, Hz. Harun (as) Tih çölünde, Hz. Yuşa (as) Nablus veya halep yakınlarında, Hz. Salih (as) Filistin Remle yakınlarında, Hz. Nuh’un (as) kabri Mekke’de Mescid-i Harâm’da, Mültezem ile Makām-ı İbrâhim arasında, diğer rivayetlere göre ise Kerek, Cizre veya Necef’tedir.
İslâm Ansiklopedisinin bu peygamberlere ilişkin maddelerinde (mesela “Nuh”, “Harun” maddeleri) konuyla ilgili çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Ayrıca, bazı klasik tarih ve hadis külliyatlarında (Taberi, İbn Kathir gibi) yerel rivayetlerde farklı açıklamalara rastlanmaktadır.
[1] Sa‘lebî, s. 188-190
[2] Nisâ Suresi, 4/158
[3] Bediüzzaman Saidi Nursi, Mektubat mecmuası, Altınbaşak Neşriyat, İstanbul 2013, c.1 s.1
[4] Bediüzzaman Saidi Nursi, Mektubat mecmuası, Altınbaşak Neşriyat, İstanbul 2013, c.1 s.1