Zekat/Sadaka

06.12.2025

3

İlim Talebelerine ve Dini Kurumlara Zekât Vermek

Zekât konusunda “temlik esası” var deniliyor. Bu bağlamda şu soruları merak ediyorum:
- İlim talebesi adına vekâlet eden kişilere zekât vermenin hükmü nedir?

- Zekât, bu vekile verildiğinde; ilim talebesinin yurtta barınması, ısınması veya bina giderleri gibi kalemlere harcanabilir mi?

- Zekâtı vekile verdiğimizde ve bunun yurt binası yapımı ya da onarımında kullanılacağını biliyorsak, bu durum zekâtın geçerli olmasına yeterli olur mu?
- Zekâtın geçerli olabilmesi için mutlaka nakdî olarak teslim etmek mi gerekir?

- Yemek yedirmek zekât yerine geçer mi?

12.12.2025 tarihinde soruldu.

Cevap

Zekât ibadetinin sahih olabilmesi için temel şartlardan biri temliktir. Temlik, zekât verilecek kimsenin mülkiyetine malın doğrudan geçirilmesi anlamına gelir. Bu esas doğrultusunda aşağıdaki soruların hükümleri şöyle açıklanabilir:

İlim talebesi adına vekâlet eden kişilere zekât vermek câiz midir?
İlim talebesi adına vekâlet veren kimselere zekât vermek câizdir. Çünkü zekâtın aracılar vasıtasıyla muhtaç kimselere ulaştırılması, temlik şartının vekâleten gerçekleşmesi anlamına gelir. Ancak vekâlet verilen kişi güvenilir olmalı ve aldığı zekâtı, talebe adına temlik etmek şartıyla kullanmalıdır.

Zekât, talebenin yurt, ısınma veya bina giderlerine harcanabilir mi?
Zekât doğrudan yurt gideri, ısınma, bina tamiri veya yapımı gibi kurumsal masraflara harcanamaz. Çünkü bu tür harcamalarda temlik gerçekleşmez; yani zekâttan yararlanacak kimsenin mülkiyetine mal geçmemektedir. Eğer zekât vekile verildiğinde, onun da bunu bina yapımı, onarım veya kurumsal giderlerde kullanacağı biliniyorsa, bu zekât geçerli olmaz. Çünkü zekâtın aslı fakire temlik edilmelidir.
Ancak şu mümkündür: Zekât talebeye temlik edilir (nakit veya mal), talebe de kendi rızasıyla bu parayı yurt gideri veya başka bir ihtiyacı için kullanabilir. Bu durumda zekât geçerli olur; zira temlik gerçekleşmiştir.

Zekâtın geçerli olması için mutlaka nakit olarak mı verilmesi gerekir?
Zekâtın geçerli olması için mutlaka nakit verilmesi gerekmez. Temlik şartı yerine geldiği sürece, gıda, giysi veya benzeri değerli malların verilmesi de zekât olur. Önemli olan, fakirin mülkiyetine malın geçmesidir.

Yemek yedirmek zekât yerine geçer mi?
Bir kimse, usul ve füru’undan bulunmayıp yalnız karabet cihetiyle nafakası üzerine teveccüh eden bir yetime zekât niyetiyle elbise yaptırsa veya bir yenilecek şey verse zekâtı yerine geçer. Fakat böyle bir yetimi kendi sofrasına alıp beraber yedikleri taamı zekâtına mahsup etmek isterse bu, İmam Ebu Yusuf'a göre câiz olursa da İmamı A’zam ile İmam Muhammede göre câiz olmaz. Çünkü bu halde temlik bulunmuş olmaz. Zekâtın ehil olan kimseye temlik edilmesi şarttır. Binaenaleyh fakirlere ibaha suretiyle yedirilen taam, zekât sayılmaz. 1

Kaynakçalar
  1. Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük İslam İlmihali, Bilmen Basım ve yayınevi, s 339


Paylaş

Facebook'ta paylaş

Whatsapp'da paylaş

Hesaplarımıza abone olun sorularımızdan ilk siz haberdar olun

Yorumlar (0)

Yorumunuz

Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız