Çarşaf giyilirken peçe buruna kadar mı olmalı; yoksa göze kadar mı, burun kapatılmalı mı açık mı bırakılmalı? Üstadımızın görüşü nedir?

“Ey Peygamber! Zevcelerine, kızlarına ve müminlerin kadınlarına söyle: (Başlarını ve yüzlerini kapatacak şekilde) cilbâblarının (dış örtülerinin) bir kısmı ile üzerlerini sıkıca örtsünler. Bu, onların (hür ve iffetli olduklarının) bilinip incitilmemeleri için daha elverişlidir. Allah, gafûrdur (mağfiret eder), rahîmdir (merhamet eder).” (Ahzab, 73/59 )

Öncelikli olarak çarşafa işaret eden bu âyet-i kerimenin nüzul sebebine bakalım. Şöyle ki:

Medinenin fasıkları (münafıkları) kadınlara laf atarak onlara eziyet ediyorlardı. “Niçin Müslüman kadınları rahatsız ediyorsunuz?” denildiği zaman, “biz bunu yalnızca köle kadınlara yapıyoruz” diyorlardı. Allah Teâlâ, hür iffetli kadınların diğerlerinden ayırt edilmeleri için bu âyeti indirdi. (İbn-i Kesir, Ed Dürrül Mensur)

Bu âyet-i kerime, tesettürün iddia edildiği gibi esaret değil, kadınların hürriyet ve asaletinin ifadesi olduğunu da apaçık göstermektedir.

Âyet-i kerimede geçen cilbâbın tefsirlerdeki tariflerine bakacak olursak;

1. Çarşaf ve peçedir.  (Elmalı. C:6-s:337)          
2. Vehbi Efendi, Nûr sûresinin 31. âyetini tefsir ederken şöyle der: “Hatunların zinetini setr için (örtmek için) çarşaf örtünmeleri lazım ve vacib olduğu bu âyetten sarahaten (apaçık) müstefâd olan fevâid (istifade edilen faideler) cümlesindendir” (Hülasatül Beyan: c: 9.s:3719)
3. Baştan aşağı örten çarşaf, ferrace, car gibi dış elbisenin adıdır
4. Kadınların elbiselerinin üstüne giydikleri her çeşit giysidir.
5. Tepeden tırnağa örten giysidir. Kadınların tesettür ettikleri her türlü elbise ve başka şeylerdir.

Bu kısa ve önemli girişten sonra sualinize geçecek olursak, cilbâbın peçe kısmının giyim tarzı ile alakalı tefsirlerde özetle şu hususlar öne çıkmaktadır:

1. İbn-i Abbas (ra) yukarıda mealini verdiğimiz Ahzâb Sûresi’nin 59. âyeti hakkında şöyle demiştir “Allah mü’min kadınlara bir hacet için dışarı çıktıklarında yüzlerini başlarının üzerinden cilbâblarıyla örtmelerini ve yalnızca bir gözlerini açmalarını emretmiştir.’’ (Taberi, İbn-i Kesir, Ed Dürrül Mensur ve Sabûnî)
2. İbn-i Sîrîn şöyle demiştir: Bu âyeti (tabiinin büyük alimlerinden) Abidetüs-Selmanî’den sordum. ‘’Elbisesiyle başını, yüzünü örterek, sol gözünü açarak, hareketleriyle nasıl olacağını gösterdi.’’ (Ed Dürrül Mensur, İbn-i Kesir)
3. İbn-i abbas ve Katade şöyle de demişlerdir: ‘’Alnının üzerinden bağlar, diğer ucunu da burnunun üzerinden bırakır. Gözleri görünse de bu hal onun göğsünü ve yüzünün büyük bir kısmını örter.’’ Hasan-ı Basrî ise “yüzünün yarısını örter” demiştir. (Tefsiri Kurtubî ve İbn-i Kesir)
4. Tefsiri Beyzavî: ‘’Bir hacet için dışarı çıktıklarında çarşaflarıyla bedenlerini ve yüzlerini örtsünler.’’ (c: 2-s:252)
5. Ebul Ferec İbnü’l-Cevzî : ‘’Başlarını ve yüzlerini örtsünler.’’ (Zadül Mesir. C:6-s:422)
6. Tefsiri Celâleyn: ‘’Cilbâb kadının bütün vücudunu örten örtüdür. Hacetleri için dışarı çıkarken bir kısmıyla yüzlerini örterler, ancak bir gözlerini açıkta bırakırlar.’’ Sahabe ve tabiin döneminden sonra gelen bütün büyük müfessirler de bu âyeti (yukarıda geçtiği gibi) aynı şekilde tefsir etmişlerdir. (Tefhimü’l-Kur’ân: c:4.s:459)

Tefsirlerin izahlarından, cilbâbın peçe kısmını örtmekle alakalı iki görüş öne çıkmaktadır:

Birinci Görüş: Kaşlarına kadar başını örttükten sonra büküp yüzünü de örtmek ve yalnız tek bir gözünü açık bırakmak.

İkinci Görüş: Alnının üzerinden sıkıca sardıktan sonra burnunun üzerinden dolayıp, gözlerini ikisi de açık kalsa bile yüzün büyük bir kısmını ve göğsü tamamen örtmüş bulunmaktır. (Elmalı: c:6-s:338) 

Peçenin ne şekilde olacağı ile alakalı Bediüzzaman Hazretleri’ne ait elimizde yazılı ve sözlü bir nakil bulunmamakla beraber o günden bugüne Risale-i Nur’un hanım talebeleri hep bu ikinci görüşe göre peçelerini örtmektedirler.

Tesettür ve çarşafla alakalı detaylı malumat için lütfen bakınız:

https://risale.online/soru-cevap/carsafin-hukmu

https://risale.online/soru-cevap/tesettur-ve-carsaf

https://risale.online/soru-cevap/kadinlarin-yuzunu-ortmesi-2

https://risale.online/soru-cevap/siyah-giyinmek