Evet, Bediüzzaman Hazretleri hakkında İngilizler tarafından idam kararı verildiğine dair kuvvetli deliller bulunmaktadır. Bu durum, hem Bediüzzaman Hazretlerinin kendi eserlerinde ve hatıralarında yer alan ifadeleriyle hem de İstanbul’un işgali sürecinde kendisine yönelik gerçekleştirilen suikast teşebbüsleriyle teyit edilmektedir. Özellikle İngiliz işgal kuvvetlerine karşı kaleme aldığı Hutuvât-ı Sitte adlı risalesiyle, onun işgal güçleri nazarında “tehlikeli bir şahsiyet” olarak görülmesine sebep olmuştur. Bu da hakkında ölümle neticelenmesi muhtemel kararların alınmasına yol açmıştır. Bu konuda Bediüzzaman Hazetlerinin ifadeleri ve hatırası şöyledir:

İngiliz ve Yunan aleyhinde “Hutuvât-ı Sitte” eserimi Eşref Edîb’in gayretiyle tab’ edip neşretmekle o kumandanın dehşetli plânını kıran; ve onun i‘dâm tehdîdine karşı geri çekilmeyen...¹

Bu durum tarihçe-i hayatta ise şöyle geçmektedir:

Bediüzzaman Hazretleri, Hutuvât-ı Sitte’yi neşrettiği zaman, İngiliz Başkumandanına bu eser gösterilir ve Bediüzzaman’ın bütün kuvvetiyle işgalin aleyhinde bulunduğu kendisine ihbar edilir. O cebbar kumandan, idam kararıyla vücudunu ortadan kaldırmak istediyse de kendisine, Bediüzzaman idam edilirse bütün Doğu Anadolu İngiliz’e ebediyen düşman olacağı ve aşiretler her ne pahasına olursa olsun isyan edip intikamını almaya çalışacakları söylenmesi üzerine bir şey yapamaz.²

Bediüzzaman Hazretlerin ifadelerinden de anlaşılacağı üzere; İstanbul’un işgali esnasında İngilizlerin İslâm âlemi üzerindeki siyasî ve fikrî saldırılarına karşı açıkça tavır almış, Hutuvât-ı Sitte adlı risalesiyle İngiliz siyasetinin iç yüzünü deşifre etmiştir. Bu risalenin gizlice basılıp dağıtılması, İngiliz istihbaratının dikkatini doğrudan üzerine çekmiş ve neticede kendisi hakkında idam kararı verildiğini bizzat ifade etmiştir.

Yine Bediüzzaman Hazretleri bu konuda aldığı bir haberi şöyle aktarmaktadır:

Otuz sene evvel Dârü’l-Hikmet a‘zâsı iken, bir gün arkadaşımızdan ve Dârü’l-Hikmet a‘zâsından Seyyid Sa‘deddîn Paşa dedi ki: Kat‘î bir vâsıta ile haber aldım, kökü ecnebîde ve kendisi burada bulunan bir zındıka komitesi, senin bir eserini okumuş. Demişler ki: Bu eser sâhibi dünyada kalsa, biz mesleğimizi yani zındıkayı, dînsizliği bu millete kabul ettiremeyeceğiz. Bunun vücûdunu kaldırmalıyız, diye senin i‘dâmına hükmetmişler. Kendini muhâfaza et. Ben de تَوَكَّلْتُ عَلَي اللّٰهِ ecel birdir, tegayyür etmez dedim.³

Bediüzzaman Hazretleri, Dârü’l-Hikmet’te bulunduğu dönemde, eserlerinin dine ve imana zarar vermek isteyen gizli bir zındıka komitesini (dinsiz bir grup) ciddi şekilde rahatsız ettiğini öğrenmiştir. Bu komite, onun hayatta kalması hâlinde dinsizliği bu millete kabul ettiremeyeceklerini anlayarak idamına karar vermiştir. Bu komitenin İngilizler olduğu gayet açıktır. Ancak o, bu tehdide karşı tam bir tevekkül ve teslimiyetle, ecelin Allah’ın takdiriyle değişmeyeceğini ifade etmiş ve davasından zerre kadar geri durmamıştır.

Sonuç olarak, Bediüzzaman Hazretlerinin bu konudaki beyanları, dönemin siyasî şartları ve hadiseleriyle de örtüşmektedir. Zira İngiliz işgal yönetimi, kendisine karşı fikrî direniş gösteren birçok âlimi ya sürgüne göndermiş ya da ortadan kaldırma yoluna gitmiştir. Bediüzzaman Hazretlerinin hayatta kalması ise, kendi ifadesiyle, İlâhî bir yardımın neticesidir. Bu sebeple, İngilizler tarafından hakkında idam kararı verildiği meselesi, tarihî bağlamı, kendi ifadeleri ve uğradığı suikast teşebbüsleri birlikte değerlendirildiğinde, güçlü bir tarihî hakikat olarak karşımıza çıkmaktadır.