İkindi ve akşam vakitlerinde tırnak kesmek doğru mu veya yanlış mı?

Tırnak kesmekte belirtilen hususiyetler şunlardır:

Hz. Enes (radiyallâhu anh) anlatıyor:

“Resûlullah (a.s.m.), bize bıyığın makaslanıp, tırnağın kesilmesini, koltuk altının yolunup, eteğin traş edilmesini kırk gün aşmayacak şekilde vakitledi.” [1]

AÇIKLAMA:

Bu hadis vücutta yapılacak bazı temizliklerle ilgili bir müddet fikri vermektedir.

Hadis, ulemasının anladığı üzere tırnak kesmek, bıyık ve diğer tıraşları yapmak için kırk günü beklemeyi emretmiyor. Bu fazlalıklar çıktıkça hemen atılması esastır. Kırk gün, âzamî müddeti ifâde eder ve “Kırk günü geçirmeyin” mânasında anlaşılması gerekir.

Bu sayılan temizliklerin haftanın hangi gününde, günün hangi saatinde ve ne sûretle yapılması gerektiği hakkında mevsûk rivâyet mevcut değildir. Sadece, Resûlullah’ın temizlik işlerini cuma günü yaptığına dair rivâyet vardır. Beyhâki, Resûlullah’ın tırnaklarını cuma günü kesmeyi sevdiğine dair Ebû Câfer Bâkır’ dan mürsel bir rivâyet kaydetmiştir. Mevsûk olmayan bâzı zayıf rivâyetelerde alaca hastalığına sebep olacağı belirtilerek çarşamba günü tırnak kesmek yasaklanmıştır. Ancak Münâvî, Süheylî’ den naklen şunu kaydeder: “Çarşamba gününün uğursuzluğu, Hz. Peygamber’e uymayı terk sonucu şundan bundan uğursuzluk çıkarmayı âdet edinerek, çarşambadan da uğursuzluk arayan kimseyedir bunu yapmak ise tevekkülü az olan insanların harcıdır. Böylelerine, o günkü tasarrufları zarar verir.” Münâvî der ki: “Velhasıl, müneccimler gibi bâtıl bir inançla uğursuzluk getireceği düşüncesiyle çarşamba gününden kaçınmak şiddetle haramdır. Çünkü haftanın her günü Allah’ındır. Tek başına ne fayda ne de zarar verir. Onun dışında da bir zarar, bir mahzur yoktur kim günlere uğursuzluk izafe ederse kendi uğursuzluğunu bulur. Kim de Allah’tan başka hiç bir şeyin, fayda ve zarar vermeyeceğine kâni olursa, bu meselede hiçbir şeyin ona kötü bir tesiri olmaz. Bil ki uğursuzluk sadece buna inanan kimseye gelir. Öyle ise asıl bela bu bâtıl inançtır.”

Şunu da kaydedelim ki, gayr-i mevsûk (güvenilir olmayan) bir kısım rivâyetlerde, çarşamaba gününe uğursuzluk izafe edilirken, yine gayr-i mevsûk diğer bazılarında da “uğur” izâfe edilmişitir. Haftanın her gününün nasıl bir uğur getireceğini ayrı ayrı sayan bir rivâyette çarşamba günü için:

“Kim çarşamba günü tırnaklarını keserse vesvese ve korku çıkar, yerine emniyet ve şifa girer” der.

Şârihlerin bir kısmı herhangi bir rivâyete dayanmaksızın tırnak kesmede şu tertibe uyulmasını kaydederler: Önce sağ elin şehâdet parmağından başlayarak, sonra orta, yüzük, serçe parmaklarını tırnaklarını sırayla kesip en sonunda baş parmağa geçilmelidir. Sol elde ise küçük parmaktan başlayıp yüzük, orta, şehâdet ve baş parmağa sırayla geçilmelidir. Ayak tırnakları kesilirken sağ ayağın küçük parmağından başlayıp sol ayağın baş parmağına geçip sırayla en son küçük parmağa ulaşılmalıdır. Nevevî bu tertibe müstehab demiş ise de rivâyetten delil kaydetmemiştir. Tırnaklar parmağa zarar vermeyecek şekilde imkan nispetinde dipten kesilmelidir.[2]

[1] Müslim, Tahâret 51, (258); Ebu Dâvud, Tereccül 16, (4200); Tirmizî, Edeb 15, (2759); Nesâî, Tahâret 13, 14, (1,15,16).

[2]  Kütüb-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları, cilt 7-shf.529